Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zdwomasynamiJózefaWybickiego,HistoriępolskąTeodoraWagi,
GeografięKarolaWyrwicza1;.Korespondujetozoświeceniowymuję-
ciemliteraturydlamłodychjakodziedzinypiśmiennictwaofunkcji
ludycznej,dydaktycznejbądźmieszanej,polegającejnałączeniuza-
bawyznauką.ZarównowypowiedzikrytyczneŚniadeckiego,Bro-
dzińskiego,jakiliterackierealizacjeztegookresuwskazują,żelite-
raturędladziecitraktowanoirozpatrywanowówczasgłównie
waspekciewychowaniawgrzecznościiposłuszeństwie,jakrównież
wduchuideipatriotycznych.WkrytycezpoczątkuXIXwiekuwidać
teżtendencje(zgodnezzaleceniamiKomisjiEdukacjiNarodowej)
dopopularyzowanialiteraturyojczystej,dowskazywaniajejwyższo-
ściiprzydatnościdlamłodegoodbiorcywporównaniuzdziełami
obcymi(wypowiedziBrodzińskiego,wlatach50.takżeEstkowskiego
iSiemieńskiego).Polecanoutworyocharakterzeracjonalistycznym
(powieść,bajka),anegowanoszerokorozumianąfikcyjność,baśnio-
wość,cowiązałosięzniechęciądobaśniludowych.
Notkiinformacyjne,krótkieomówieniakrytyczne,anonse,za-
powiedziczytelniczepojawiałysięzarównowczasopismachdlado-
rosłych(„PowszechnyDziennikKrajowy”19,„KurierPolski”20,„Ga-
zetaKrakowska”21),jakteżdladzieci.Teostatniezaczęływychodzić
wPolsceodlat20.i30.XIXwieku.Obecnośćwprasietekstówkry-
tycznychorazichznaczeniewprocesiekształceniaiwychowanianie-
wątpliwiedoceniał,jakojedenzpierwszych,StanisławJachowicz,
którywswoim„DziennikudlaDzieci”staledrukowałinformacje
oukazującychsiępublikacjachdlanajmłodszych.
WcześniejzaśIgnacyKajetanChrzanowskizamieszczałnała-
mach„TygodnikadlaDzieci”recenzjeukazującychsięksiążek-czy-
1;J.Śniadecki,Myślioedukacjikobiet,„DziennikWileński”1816,t.3,cyt.za:
I.Kaniowska-Lewańska,Literaturadladzieci…,dz.cyt.,s.310.
19Zob.zapowiedźwydawnicządziełkaKonstancjiBiernackiejOpisstunagród
pięcioletniegoPawlunia,„PowszechnyDziennikKrajowy”1829,nr292.
20Zob.np.notkęnatematDziejówPolskiJoachimaLelewela,„KurierPolski”
1829,nr4,s.18-19.
21TutajznalazłasięocenaksiążkiPodarunkidlagrzecznychdzieciFranciszka
KsaweregoDmochowskiego,autorstwaAntoniegoWagi,zob.„GazetaKra-
kowska”1829,nr19,s.210-220.
21
