Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wiada7,5mgFe/1000kcalMEkarmy.
NatomiastFEDIAF(2017r.)zakłada
minimalnezapotrzebowanienażela-
zodlapsówdorosłychnapoziomie
9-10,4mgFe/1000kcalME,cood-
powiadazawartościżelazaw1kgsu-
chejmasykarmyrówne36-41,7mg.
ZaleceniaAAFCO,publikowane
w2014r.,podajązbliżonewartości,
równe40mgFewkgsuchejmasykar-
my,coodpowiada10mgFe/1000kcal
MEkarmy.
Natomiastwprzypadkukotów
dorosłych,zewzględunabrakwy-
starczającejliczbybadań,jakowar-
tośćrekomendowanąprzyjętotęwy-
znaczonądlakotówrosnących,
czyli20mgFe/1000kcalME.FEDIAF
zaminimalnąrekomendowanązawar-
tośćFewkarmiedladorosłychkotów
przyjąłwartość80-100mgFe/1kgsu-
chejmasykarmy,coodpowiada
20-26,7mgFe/1000kcalME.Nato-
miastAAFCOzaminimalnąwartość
zalecanądlakotówdorosłychprzyjął
80mgFe/1kgsuchejmasykarmy,
czyli20mgFe/1000kcalMEkarmy.
Niedoboryżelazaiich
diagnostyka
Pomimopowszechnościwystępo-
waniażelazawprzyrodzie,uludzi
izwierzątzdarzająsięjegoniedobo-
ry.Najczęściejwynikająonezjego
utratyzorganizmu(ostrekrwoto-
ki,przewlekłe,utajonekrwawienia
doprzewodupokarmowegoitp.),
niedoborówpokarmowychlubzabu-
rzeńjegowchłanianiaiprzyswajania.
WHOoceniła,że1,5%zgonów(ane-
miazniedoborużelaza)uludzijest
wywołanajegodefcytem,którydoty-
czynietylkokrajów,wktórychpanu-
jegłód,aleipaństwrozwijającychsię.
Wtymprzypadkuprzyczynąniedo-
borużelazaokazałosięspożywanie
pokarmówwysokoprzetworzonych,
bogatychwtłuszcziwęglowodany,
zmniejszaniedziennychracjipo-
karmowychiograniczeniespożywa-
niamięsa(4,7).Krajeszybkoroz-
wijającesięobejmujerównieżtrend
tzw.Uzdrowegożywienia”,którejest
opartenaproduktachniskoprzetwo-
rzonych,zdużązawartościąbłonni-
ka,którymożeobniżaćwchłanianie
większościpierwiastków.Dużeryzy-
koniedoborówniesiezesobąrów-
nieżnieumiejętnestosowaniediet
wegańskich,makrobiotycznychczy
laktowegetariańskich,bezichodpo-
wiedniejsuplementacji,awszcze-
gólnościwgrupachzwiększonego
ryzyka(dzieci,osobystarsze,ciąża,
laktacja)(8).
Niedoboryżelazauzwierzątdo-
tyczągłównieosobnikówmłodych,
rosnącychorazwokresiereproduk-
cji(ciąża,laktacja),będącychnadie-
ciedeficytowejwtenpierwiastek.
Uodsadzonychszczeniątikociątsto-
sowaniedietzawierającychponiżej
80mgFe/kgspowodowałospadek
stężeniawskaźnikówczerwonokrwin-
kowych(9).Klinicznieobserwowano:
opóźnionetempowzrostu,bladość
błonśluzowych,ogólneosłabienie,
biegunkę,obecnośćświeżejkrwi
wkale,smołowaty,ciemnykał(me-
lena),ahematologicznie−mikrocy-
tarnąihipochromatycznąanemię.
Winnymdoświadczeniuprzepro-
wadzonymna18psach,rasybeagle
wwieku9-10tyg.,żywionychkarmą
z3różnymipoziomamiżelaza(12,
80,160mgFe/kgkarmy)wykazano
statystycznieistotnieniższestężenie:
Hb,Ht,MCV,MCH,RBCiFewekrwi
szczeniąt,karmionychproduktem
z12mgFe/kgwstosunkudopozo-
stałych.Wprzypadkuzwierząt,ży-
wionychkarmązzawartościążelaza,
równą:80i160mg/kg,istotnychróż-
nicwewskazanychparamentachnie
stwierdzono(10).
Wprzypadkupsówdorosłych,po-
mimożenieodnotowanoniedo-
borówpokarmowychżelaza,uwa-
żasię,żedziennadawkaniższaniż
1mgFe/kgm.c.możejużdawaćob-
jawykliniczne.
Biorącpoduwagę,żewiększość
zwierzątjestkarmionychkarmami
komercyjnymi,próbowanoocenić
jegobiodostępnośćzestandardo-
wychdietsuchych(11).Meyeriwsp.
w1985r.oszacowalibiodostępność
żelazazsuchychkarmdlasukbę-
dącychwokresiereprodukcjinaok.
30%.NatomiastbadaniaHillaiwsp.,
wktórychuwzględnionorównieżźró-
dłożelaza(karmyzróżnąprocentową
zawartościąwołowinyisoi),dostar-
czyłyniższychwartości,wzakresie
od6,2%do14,8%(12).Wysokąbio-
dostępnośćżelaza(60-70%)uzyska-
nouszczeniąt,którympodawanopre-
paratmlekozastępczy,uzupełniony
chlorkiemżelazalubpirofosforanem
żelaza(13).Podobnebadanianadab-
sorpcjąpierwiastków,wtymżelaza
zpokarmówupsówprzeprowadził
Zentek,którystwierdził,żestosowa-
niedietciężkostrawnych(zezwięk-
szonymudziałemwłóknasurowego
lublekkostrawnychwęglowodanów)
sprzyjaichutracie,awzwiązkuztym
możeprowadzićdoichniedoborów
worganizmie(14).
Pomimożeczęśćzwierzątdomo-
wychotrzymujepokarm(dietadomo-
wa,dietasurowa,dietawegetariańska
itp.)inny,niżkarmakomercyjna,do-
stępnośćliteraturyzwiązanejzprzy-
swajalnościąpierwiastkówwzależ-
nościodrodzaju/typustosowanych
pokarmówjestuboga.Powszech-
niewiadomo,żedietyatypowelub
Unowe”zewzględunabrakwystar-
czającejilościbadańnaukowychnio-
sązesobądużeryzyko,ogólniemó-
wiąc,błędówdietetycznych,także
waspekcienadmiarulubniedoboru
substancjiodżywczych.Przykładem
możebyćocenaadekwatnościżywie-
niowejkarmwegetariańskichsuchych
(13produktów)iwilgotnych(11pro-
duktów),przeznaczonychdlapsów
dorosłych(15).Wtrakcieanalizskła-
dupokarmówokazałosię,żetylko
3produktyodpowiadałyregulacjom
AAFCO,6–niezawierałonawetmi-
nimalnejzalecanejzawartościamino-
kwasów,aupozostałychwykazano
defcytprzynajmniejjednegoamino-
kwasu.Najczęściejwniedoborzewy-
stępowały:leucyna,metionina,cysty-
na,tauryna,lizynaitryptofan(15).
Niejakokontrąwstosunkudoprzed-
stawionegobadaniabyłodoświad-
czenieprzeprowadzonenagrupie
12psówzaprzęgowychrasySiberian
Husky.Usześciuznichstosowa-
nokomercyjnąkarmędrobiowądla
psówsportowych(45%drób)aupo-
zostałych−bezmięsnąsojową(soja
+gluten–43%).Obaproduktypoda-
wanoprzez16tygodni,podczasktó-
rychprzez10tyg.psywykonywały
swojąpracę.Potymokresieocenio-
nokondycjępsóworazpodstawowe
parametryhematologiczne.Wobu
grupachkondycjapsówbyłabardzo
dobra,aparametryhematologiczne–
porównywalne(wobuprzypadkach
odnotowanozwiększonąilośćerytro-
cytówiwzroststężeniahemoglobiny,
5
