Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sięopieraćnadawaniu―jakbypowiedziałKazimierzAj-
dukiewicz9―flpewnejstrawy”,totutajraczejobcujemyze
strawąniepewną,częstokroćokraszonąświatopoglądowymi
(lubśrodowiskowymi)konotacjami.
Pojęciekanonu/kanonówliteraturyjestnaobszarzetzw.
flwspółczesności”zasadnicze.Określakontekst,wobecktó-
regosytuująsięposzczególneteksty;uruchamiakanałinfor-
macyjny,wktórymzanurzonezostanądziełaiichtwórcy;
otwierawreszcienadyskurs(y),jaki(e)pojawi(ą)sięjako
konsekwencjaujawnionegodzieła.Kanon/kanonywtym
ujęciusązawszerozpatrywaneprzezpryzmatalternaty-
wynowoczesności(zmiany)/zachowawczości(konserwacji).
GermanRitzpowiada,żeflKulturapamięcijest[ł]najważ-
niejszymmotoremliterackiejinnowacji”10.Niewątpliwie.
Ajednak―
Kanonwspółczesnyniewyraża,jaktobywałokiedyś,expli-
citeracji,najakichjestzbudowany,będącbezsilnywobec
użytkowników,którzyterazmogąznimzrobić,coimsię
żywniepodoba.Dlategowwiększymstopniuniżkiedyś
ideologicznąpodporądlaniegosądziałaniakrytyki[ł].
Nieoczekujesięodniego,byjakonorma―norma[ł]kwe-
stionującasamąsiebie―legitymizowałto,cojest,leczto,
cociągleznajdujesięinstatunascendi,cojestznimrewo-
lucyjniesprzeczne.Takajestracjasztuki,któraobalajedne
kanony,bynaichmiejscewprowadzićinne.Zaczynanieod
nowajesttakąsamąmistyfikacją,jakniemożnośćwyzwole-
niasięspodkontrolipoprzedników.Fetyszabsolutnejno-
wościstałsięrecydywąmyśleniaonieśmiertelnościdzie-
ła[ł],skoroto,comabyćjednorazowe,powołanejednym
aktemraznazawsze,niedopowtórzenia,matymsamym
zagwarantowaneprawodowieczności.Ulotne,aprzecież
utrwalonewswymjednym,niepowtarzalnymkształciena
9
K.Ajdukiewicz:Zagadnieniaikierunkiflozofi.(Teoriapoznania.Me-
tafzyka).SłowowstępneK.Szaniawski.Warszawa1983,s.75.
10
G.Ritz:Kanonihistorialiteraturywidzianezzewnątrz.W:Kanon
iobrzeża.Red.I.Iwasiów,T.Czerska.Kraków2005,s.37.
—15—
