Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Obrotowa
mapanieba
Obrotowamapaniebaskładasięzdwóchistotnychczęści:ztarczy,na
którejzaznaczonojaśniejszegwiazdydostrzegalnenieuzbrojonymokiem,
nadanejszerokościgeograficznej,orazznakładki,wktórejwycięciumożna
uwidocznićobszarniebaoglądanyzpunktuobserwacjiodanychwspółrzęd-
nychgeograficznychwokreślonymdniu,odowolniewybranejgodzinie.
Nakładkajestułożonanatarczyiprzymocowanadoniejtak,byobieczęści
mapymogłysięobracaćwzględemsiebiewokółwspólnejosi,prostopadłejdo
płaszczyznytarczyiprzecinającejjąwśrodku—wpunkcie,któryreprezen-
tujepółnocnybiegunświata(mowatuomapkachużywanychnapółkulipół-
nocnej).Kształtwycięcianakładkijestuzależnionyodszerokościgeograficznej
miejscaobserwacji,adlawszystkichpunktówpowierzchniPolskijestniemal
identyczny.Tarczaobejmujeobszarniebaodeklinacjachwiększychod
ϕ
—900.
WprzypadkuKatowic,atakżeinnychmiastotejsamejszerokościgeogra-
ficznej,wynoszącejwprzybliżeniu+500(wPolscesątomiędzyinnymi:Kra-
ków,Rybnik,RzeszówiTarnów),obrotowatarczazawieragwiazdyodeklina-
cjachwiększychod–400.Wśrodkutarczyznajdujesiębiegunpółnocny,ana
obwodzienaniesionokalendarz—widniejątunazwymiesięcyzpodziałem
nadni,natomiastnaobwodzienieruchomejnakładkijestzaznaczonatarcza
zegarowa.
Naogółmapkizawierająobjaśnienia,żepodająwyglądniebawPolsce,któ-
rejobszarmieścisię—jakwiadomo—wprzedzialekilkustopniszerokości
geograficznejpółnocnej.Każdątakąmapkąmożnaposłużyćsięwdowolnym
miejscunaszegokraju,ponieważróżnicewwyglądzienieba,spowodowane
zmianąszerokościgeograficznejobserwatoraokilkastopni,sąniewielkie.
Wsprzedażysąmapkioróżnejkonstrukcji;docelówdydaktycznychnajlepiej
nadająsięopisanewcześniej—wodróżnieniuodmniejprzejrzystychzobro-
towąnakładką.Mapkasłużydowstępnejorientacjinaniebie;jestniezbędna
wpoczątkowymokresieobserwacji,atakżepomocnapodczasrozwiązywania
wybranychzadańrachunkowychiproblemowych.Mapabędzieużyteczniej-
sza,jeślizaopatrzymyjąwmiejscowypołudnik.
18
