Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
–JanuszŚwiniarski,JoannaSkulska–
(4)
manipulacyjneipowodującezmianęsensuwiadomościprzezwspieranie
założonejtezyiintencjonalnywybórzarównofaktów(lubartefaktów),
Mimotegorozmyciasemantycznegopopularnytermin
fakenews
zwią-
zanyjestztym,cozwyklenazywanejestinformacją.Zjednejstronytermin
fake
news
jestprzeciwstawianyinformacji,zdrugiejzaśwybarwianyjakocoś,cojest
semi-informacjąlubquasi-informacją,ztrzeciejwreszcie–przedstawianyjako
dezinformacja,czylitakiezłożeniefaktów(lubartefaktów)zdanymi,którewpro-
wadzawbłądikłamie.Przetoodróżnienie
fakenewsów
przedewszystkimod
(Udobrej”lubUzłej”alboUprawdziwej”lubUfałszywej”)informacjiwymagaodpo-
wiedzinapytanie,cotojestinformacja.Wstępniemożnaprzypuścić,że
fakenews
jestinformacjącodoformy,boskładasięzpołączeniafaktówlubartefaktów
zdanymi,aleróżnisięodinformacjicodotreści.Różnośćtapoleganatym,że
treściąinformacjijestprawdalubuprawdopodobnionawiadomość,treściązaś
fakenewsów
nieprawda(fałsz)ikłamstwo.Możnawręczstwierdzićwstępnie,że
fakenews
jestcodotreścifałszem,acodoformyprawdąlubwiadomościąupraw-
dopodobnioną.Inaczej:komunikujeonfałszwformieprawdylubsąduuprawdo-
podobnionego.Przetokonsekwencjątegoprzypuszczeniajestwspólnyobszarza-
równoinformacji,jaki
fakenewsów
,którymjestkomunikowaniewiadomości
wformieprawdylubkomunikatuuprawdopodobnionego.
WtedykiedyukutoterminUinformacja”,oznaczałontreśćpoznawcząpo-
chodzącąodrzeczy,którąidentyfikowanozprawdąlubfałszem.Łacińskiesłowo
informatio
pochodziodczasownika
in-formare
,którymadwiegrupyznaczeń:
1)kształtować,urabiać,odciskaćformęi2)przedstawiać,wyobrażać,określać.Po-
jęcieinformacjajestwklasycznejłaciniepowiązaneprzedewszystkimzczymś,
cojestwformie,cowchodziwformę,wręczdeterminujekształt(formę)istanowi
jejduszę(Usiłężycia”)czywręczducha.Przezinformacjęrozumianorównież:po-
uczenie(instrukcję)orazrezultatpouczenia(instrukcji).W
Słownikujęzykapol-
skiego
(1855r.)SamuelaBogumiłaLindeinformacjato:uwiadomienie,nauczanie,
nauka;
Małysłownikujęzykapolskiego
(1968r.)zaśwskazujenadwaznaczenia:
1)powiadomienieoczymś,zakomunikowanieczegoś,wiadomość,pouczenie;
nauczanie(jakodydaktyka)torodzajperswazji,typnakłaniania,anaukatorodzaj
perswazji,typprzekonywania.Owaperswazja(gr.
peithein,
łac.
persuasio–
prze-
konanie,wiara)tonadawaniecechyprawdylubprawdopodobieństwaorazsłusz-
nościtemu,cotwierdzimy,lubpozbawianietychcechtego,czemuzaprzeczamy.
7Zob.https://www.gov.pl>web>rozpoznanie-nieprawdziwych-informacji[dostęp:20.03.2022].
8Zob.M.Lubański,
Filozoficznezagadnieniateoriiinformacji
,Warszawa1974,s.7.
–14–
