Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Tyrmand
ważnićnieprzychylnyświatizastąpićgolepszym;któryzodwagą
ideterminacjąstarałsięzaspokoićnajwiększygłódswegożycia–
głódbyciakiminnym.
Tyrmandjestpisarzemsentymentówimoralnychemocji.
Wjegoutworachdominujądwieskrajnieróżnepasjestylistyczne:
pastiszorazpamflet,inwektywa,karykatura.Pamfletikarykatura
tocechyŻyciatowarzyskiegoiuczuciowego(Paryż1967)iDzien-
nika,wmniejszymstopniu–Filipa(Kraków1961),atakżepu-
blicystyki:Zapiskówdyletanta(wyd.polskieWarszawa1991),Cy-
wilizacjikomunizmu(wyd.polskieLondyn1972).Zaśpastiszem,
znakomitągrąliteracką,zabawąjestZły(Warszawa1955).Ośmie-
lęsięjednakzauważyć,żezabawatoraczejbezwiedna,mimochod-
na,przezautorachybaniezamierzona.ŚwietnietowyczułWitold
Gombrowicz,perwersyjnywielbicielbrukowychromansów.Toteż
witałwTyrmandzieszczeregoiprostolinijnegotwórcęliteratury
„niskiej”,niezaśwytrawnegokonesera,uprawiającegoliterackie
imitacjepourpasserletempstylko.
PastiszTyrmandajestwjakiejśmierze„autentykiem”,czylispra-
wąserio.Sprawąseriojestbowiemnamiętnamiłośćdostylowości,
emanującazksiążek(apodobnoiżycia)autora.Miłośćtasprawia,
że„całaprawda”oświeciestajesięłupemliterackiejmistyfikacji–
naiwnejibezgrzesznej,bozrodzonejwdobrejwierze.
PowojennazagruzowanaWarszawa,miastotrudnejiuciążliwej
codzienności,przeobrażasięwZłymwreplikęromantycznegoPa-
ryżazpowieściEugeniuszaSue,stajesięmiejscempięknejmę-
skiejprzygody.RedakcjaPRL-owskiejgazetywroku1954łudząco
przypominafotogeniczneredakcjeznanezfilmówamerykańskich.
Niewszyscydostrzegalisztucznośćtejscenerii.Jakpisałniedawno
JerzyPilch(Romanszbrukuzrujnowanego,„TygodnikPowszechny”
1985nr43),krytycyulegli„zamroczeniugatunkowemu”.Więk-
szośćznichżyłazłudzeniem„prawdziwej”Warszawy
,realizmu
jejgruzóworaztypówspotykanychnaulicachiwknajpach.Je-
rzyKwiatkowski,jakojedenznielicznych,złudzeniutakiemunie
uległ,pokusiłsięnatomiastobardzointeresującezestawienie.Po-
równałmianowicieredakcjęprzedstawionąwObywatelachKazi-
mierzaBrandysazwizerunkiemgazetywZłym.
Wtejpierwszejbohaterowierozmawiają„tylkooreportażu
zfabrykiibudowy,orolipartii,oznaczeniuprasysocjalistycznej”,
wdrugiej–„mówisięjedynieozdystansowaniukonkurencyjnego
