Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tyrmand
pisma,oodkryciunajnowszejsensacji(...),oZłym”.Rozważania
nad„prawdą”obuksiążek:socrealistycznejiodwilżowej,kończył
krytyktakimspostrzeżeniem:
jedenzdwupisarzyspadłzksiężyca.Iototympisarzemokazujesięnie
Brandyszlatschematyzmu,leczTyrmand.(...)KsiążkaTyrmandaznalazła
sięnafalisłusznegoprotestuprzeciwnieprawdzie.Leczfalatawyrzuciła
jąnabrzegwyspynieoznaczonejnażadnejmapie,nabrzegwyspynieist-
niejącej.(J.Kwiatkowski,Polskibestseller,„Twórczość”1956,nr4,s.176)
Ujęłabymtoniecoinaczej:otóżjeżeliTyrmandspadłzksiężyca,
tobyłtodokładnietensamksiężyc,naktórymwcześniejosiadł
KazimierzBrandysorazinnitwórcyliterackichschematówsocrea-
listycznych.Dalejpowiemotejsprawieszerzej.Tymczasemspró-
bujmyopisaćimitacyjnyświatZłego.
Wszystkowpowieścijeststylizowane:burberryredaktoraKo-
lanki,szoferskaczapkaGenkaŚmigłyischludnywygląddziewczy-
nyzdobregodomu–Marty.Stylizowanesąmanierycznedialogi,
flirty,noi,rzeczjasna,postaci.BohaterowieTyrmandaniesąpo
prostureprezentantamigrup,środowisk,zawodów,leczstanowią
wyrafinowanąemanacjęstylów.Są„kwintesencją”redaktorów,
warszawskichszoferów,wampów,szlachetnychtwardzieliogołę-
bichsercach.
Zły,częstowpowieściporównywanyzZorro,jestpięknym,
szlachetnymbohaterem,samotniewalczącymzmiastembezpra-
wia.OlimpiaSzuwar?–któżotymluksusowymwampie,nadwiś-
lańskiejfemmefatalepomyśliprozaicznie,żejesttylkosklepikarką?
Kalodontjestkioskarzemchybatylkodlazaznaczeniajakiegoś
nieistotnegopozoruegzystencji,boprzecieżcałymsobą–odna-
zwiskaprzezwyglądzewnętrznypostaroświeckistylgrzeczności–
reprezentujeżywąwpamięciwszystkichprzedwojennąprzeszłość,
lepszeczasy.Wyposażającgowwąsy,czapkęmaciejówkęinazywa-
jąc„dziadkiem”,autormrugaporozumiewawczodoczytelników.
Wątpliwe,podobniejakwizerunekWarszawyitypówwarszaw-
skichwZłym,sąrealiakonspiracjiwdebiutanckichopowiadaniach
ztomuHotelAnsgar(Poznań1947).Nieprawdopodobnezbiegi
okoliczności,szczęśliweprzypadkiistylizowaneakcesoria:szero-
kierondakapeluszy,długiepłaszcze,portowespelunkiprzypomi-
nająraczejscenerięfilmówsensacyjnychniżżyciepodziemnecza-
29
