Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
go,azachowującegokształtliniizębatej
Struktura…oznaczapofałdowaniew
[P37b,s.69].
harmonijkętzw.„rusztupeptydowego”
Rozciągniętełańcuchypolipeptydowe,
(rys.2.13a),czylipłaskichwarstwłań-
zzagięciamipododpowiednimkątem
cuchówpolipeptydowychpołączonych
przywęglach0,układająsięrównolegle
licznymiwiązaniamiwodorowymi.Zko-
oboksiebie,tworzącstrukturęwarstwową
leiwarstwytesązasocjowanesiłami
stabilizowanąprzezmiędzyłańcuchowe
międzycząsteczkowymi[P85,s.187].
wiązaniawodorowe.Zgodniezrys.2.13
resztyaminokwasowesąskierowanenie-
H
ELIKS
Ø
.Makształtwydrążonegocy-
malpionowowgóręlubwdół,dostar-
lindraistanowiłańcuchpolipeptydowy
czającmodelupofałdowanejkartki,za-
płaszczyznowonawijającysięnahipo-
pewniającegodośćmiejscadlałańcuchów
tetycznymwalcuwsposóbzapewniający
bocznychtychreszt.Zewzględuna
maksymalneutworzeniewewnątrzłańcu-
kierunekprzebieguułożonychrównolegle
chowychwiązańwodorowychpomiędzy
łańcuchówpolipeptydowychistniejądwie
ugrupowaniamiwiązańamidowychobec-
strukturyharmonijkowe:złańcuchami
nychwkolejnoposobienastępujących
biegnącymiwtymsamymkierunku
zwojachheliksu(rys.2.14aic).
(współbieżnie)(rys.2.13c)iwkierun-
Istniejekilkateoretyczniemożliwych
kachprzeciwnych,czyliprzeciwbieżnie
strukturłańcuchapolipeptydowegoosy-
(inaczej:„antyrównolegle”)(rys.2.13b).
metriiśrubowej,tj.dającejwefekcie
Stwierdzono,żewkeratynachwszystkie
cząsteczkęokształcieokreślanymjako
łańcuchypolipeptydowesąwspółbieżne,
heliks.Wbiałkachwykrytotylkoheliksy
zaśwfibroiniejedwabiu(naturalnym
prawoskrętne(inaczej:prawozwojowe),
włókniebiałkowym)—przeciwbieżne.
należącedorodziny0.Dużewymiary
Wobujednakprzypadkachzapewnione
atomutlenu(wgrupie>C”O)ograni-
jestwytworzeniewieluwiązańwodoro-
czająmożliwościuzwojeniałańcucha
wychmiędzyugrupowaniamiwiązań
głównego,stądstruktury0mogąmieć
amidowych(>C”O…HłN!).
wjednymcałkowitymzwojutylkood
Wartopodkreślić,żestrukturępodobną
okołodwóchdoprawiepięciuresztami-
do…-formybiałkamająniektóresynte-
nokwasowych.
Wiązania
wodorowe
tycznepolimerykrystaliczne,np.poliami-
wnichmogąłączyćodpowiedniogrupę
dy:łCOłNHł(CH
2
)
6
łNHłCOł
>C”Okażdegowiązaniapeptydowego
ł(CH
2
)
6
łCOłNHł,zktórychwyko-
z>NłHtrzeciego,czwartego,piątego
nywanesąsztucznewłókna(nylon,kap-
lubszóstegoaminokwasu.Strukturyte
ron).Iotogruczołyprzędnejedwabnika
różniąsięmiedzysobąnietylkoliczbą
Bombyxmoriodtysiącleciwdoskonały
resztaminokwasowychwjednymzwoju,
sposóbwytwarzająnaturalnewłókno
aletakżepochyleniemuzwojenia,co
owysokim
stopniuuporządkowania,
sprawia,żewniektórychheliksachwią-
aczłowiekdopierowXXw.nauczyłsię
zaniawodorowesądosyćnaprężoneima-
produkowaćmateriałymogącekonkuro-
łotrwałe.Strukturę0wystarczającoopi-
waćzjedwabiem,któregowytrzymałość
sujądwiewartości:liczbaresztwjednym
ielastycznośćokreślawłaśniestruktura…
zwojuoraz—windeksiedolnym—
[P85,s.177],cechującarównieżpoli-
liczbaatomówwjednejpętli.Naprzykład
glicynę.Godneuwagijestto,żeglicyna
3
10
-heliksmatrzyresztyaminokwasowe
reprezentuje
około
40%,
zaś
suma:
wzwojui10atomówwpętli,aheliks
Gly+Ala+Ser+Tyr—aż90%wszystkich
tjestto4,4
16
-heliks.Tradycyjny0-he-
(4700–5000)resztaminokwasowychobec-
liksmaformalnąnazwę3,6
13
-heliks.
nychwfibroinie[8a].
Najbardziejkorzystnewarunkidlautwo-
41
