Cytobiochemia

Leokadia Kłyszejko-Stefanowicz

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

83-01-13824-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2002

Liczba stron:

980

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Kłyszejko-Stefanowicz, Leokadia. Cytobiochemia. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, 980 s. ISBN 83-01-13824-6

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Kłyszejko-Stefanowicz, L.

T1 Cytobiochemia

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2002

SN 83-01-13824-6

Bibliografia BibTex:

@Book{ 185, author = "Kłyszejko-Stefanowicz, Leokadia", editor = "", title = "Cytobiochemia", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2002", address = "Warszawa", isbn = "83-01-13824-6" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Kłyszejko-Stefanowicz, Leokadia

ED -

TI - Cytobiochemia

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2002

SN - 83-01-13824-6

ER -

Netografia (standard APA):

Kłyszejko-Stefanowicz, Leokadia. Cytobiochemia [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002 [dostęp: 03 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/cytobiochemia-leokadia-klyszejko-185.

biologia, biochemia, biotechnologia

Unowocześnione wydanie bardzo oczekiwanego podręcznika z pogranicza dwóch nauk, tj. biologii komórki (cytologii) oraz biochemii. Książka jest zbiorem wiadomości o budowie i funkcjach komórki (ludzkiej i zwierzęcej), ze szczególnym uwzględnieniem j...

Więcej

ISBN/ISSN:

83-01-13824-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2002

Liczba stron:

980

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wykaz skrótów14
Część I. WIADOMOŚCI WSTĘPNE29
Rozdział 1. Ogólna charakterystyka komórki29
1.1. Definicja komórki i organelli29
1.2. Niektóre dane z początków historii cytologii i biochemii30
1.3. Zarys morfologii i ultrastruktury komórki34
1.3.1. Właściwości morfologiczne34
1.3.2. Zarys ultrastruktury komórek pro- i eukariotycznych38
1.3.3. Frakcjonowanie komórki metodą wirowania różnicowego oraz w gradiencie roztworów sacharozy38
1.4. Skład chemiczny komórek40
1.4.1. Porównanie organizmu człowieka i materii nieożywionej pod względem zawartości pierwiastków40
1.4.2. Frakcjonowanie chemiczne homogenatu tkankowego44
Rozdział 2. Białka - główne tworzywo komórki48
2.1. Zadania cząsteczek białkowych48
2.2. Aminokwasy-cegiełki budulcowe białek49
2.2.1. Ogólna charakterystyka49
2.2.2. "Magiczna dwudziestka"51
2.2.3. Modyfikacje łańcuchów bocznych aminokwasów54
2.3. Klasyfikacja białek58
2.4. Struktura białek59
2.4.1. Struktura pierwszorzędowa60
2.4.2. Struktura drugorzędowa65
2.4.3. Struktura trzecio- i czwartorzędowa73
2.5. Podsumowanie z uzupełnieniem77
Część II. MACIERZ CYTOPLAZMATYCZNA, POZAKOMÓRKOWA I BŁONOWA79
Rozdział 3. Macierz cytoplazmatyczna a cytoszkielet79
3.1. Wstępne obserwacje macierzy cytoplazmatycznej79
3.2. Pojęcia: macierz cytoplazmatyczna i cytoszkielet81
3.3. Podsumowanie z uzupełnieniem84
Rozdział 4. Mikrofilamenty86
4.1. Wprowadzenie86
4.2. Budowa chemiczna aktyny G i F87
4.3. Morfologia i lokalizacja mikrofilamentów w komórce89
4.4. Białka wiążące aktynę (ABP) i ich klasyfikacja90
4.5. Charakterystyka niektórych ABP94
4.5.1. ABP stabilizujące monomery aktyny94
4.5.2. ABP inicjujące polimeryzację monomerów aktyny96
4.5.3. ABP stabilizujące mikrofilamenty98
4.5.4. ABP formujące sieci mikrofilamentów99
4.5.5. ABP formujące wiązki mikrofilamentów103
4.5.6. ABP przymocowujące włókna aktyny do podstruktur komórkowych103
4.5.7. Inne cząsteczki ABP105
4.6. Mikrofilamenty a cytoszkielet mikrokosmków jelitowych107
4.7. Mikrofilamenty wczoraj i dziś109
4.7.1. Aktyny i MF109
4.7.2. Cząsteczki ABP nowo odkryte oraz szczegółowiej zbadane110
Rozdział 5. Mikrotubule115
5.1. Wprowadzenie115
5.2. Ogólna charakterystyka mikrotubul115
5.2.1. Definicja i morfologia115
5.2.2. Interakcja tubuliny z małymi cząsteczkami117
5.2.3. Labilność MT118
5.2.4. Centra organizujące mikrotubule - polarność MT118
5.3. Systemy mikrotubul oraz ich występowanie i znaczenie121
5.3.1. Mikrotubule rzęsek i wici121
5.3.2. Mikrotubule cytoplazmy interfazowej125
5.3.3. Mikrotubule aparatu mitotycznego128
5.4. Klasyfikacja białek MT i budowa tubuliny132
5.4.1. Ogólna charakterystyka białek MT132
5.4.2. Badanie struktury pierwszorzędowej tubulin132
5.5. Białka towarzyszące mikrotubulom138
5.5.1. Wykrycie i klasyfikacja MAP138
5.5.2. MAP wielkocząsteczkowe140
5.5.3. MAP średniocząsteczkowe142
5.5.4. MAP małocząsteczkowe143
5.5.5. MAP a cytoszkielet145
5.6. Dyneiny149
5.6.1. Wykrycie i klasyfikacja149
5.6.2. Dyneiny aksonemowe150
5.6.3. Białka motoryczne MT nieaksonemowe153
5.7. Mikrotubule - 10 lat później158
5.7.1. MT i centrosom158
5.7.2. MT i MAP159
5.7.3. Dyneiny aksonemowe i cytoplazmatyczne162
5.7.4. Kinezyny165
Rozdział 6. Filamenty pośrednie168
6.1. Wprowadzenie168
6.2. Klasyfikacja i nazewnictwo filamentów pośrednich168
6.2.1. Filamenty keratynowe169
6.2.2. Filamenty desminowe, wimentynowe i glejowe174
6.2.3. Neurofilamenty175
6.3. Budowa białkowych podjednostek filamentów pośrednich176
6.3.1. Sekwencja aminokwasowa niektórych białek IF176
6.3.2. Struktura domenowa podjednostek białkowych IF179
6.4. Białka towarzyszące filamentom pośrednim183
6.5. Niektóre właściwości biologiczne filamentów pośrednich190
6.6. IF - wczoraj i dziś192
6.6.1. Klasyfikacja IF193
6.6.2. Białka budujące IF193
6.6.3. Budowa domenowa białek IF oraz IF194
6.6.4. Białka zasocjowane z filamentami pośrednimi195
6.6.5. Znaczenie białek IF195
Rozdział 7. Macierz zewnątrzkomórkowa197
7.1. Wprowadzenie197
7.2. Białka kolagenowe macierzy zewnątrzkomórkowej198
7.2.1. Ogólna charakterystyka kolagenów198
7.2.2. Struktura i wytwarzanie typowych włókienkowych cząsteczek kolagenu200
7.2.3. Niektóre niewłókienkowe cząsteczki kolagenu207
7.3. Glikoproteiny niekolagenowe211
7.3.1. Elastyna212
7.3.2. Fibronektyna213
7.3.3. Laminina i nidogen215
7.3.4. Tenascyna219
7.4. Glikozaminoglikany i niektóre proteoglikany221
7.4.1. Klasyfikacja GAG221
7.4.2. Charakterystyka niektórych GAG221
7.4.3. Charakterystyka i klasyfikacja proteoglikanów227
7.4.4. Struktura niektórych proteoglikanów228
7.4.5. Oddziaływanie PG lub GAG z białkami macierzy zewnątrzkomórkowej oraz z powierzchnią komórki232
7.5. ECM - 10 lat później235
7.5.1. Glikoproteiny kolagenowe237
7.5.2. Glikoproteiny niekolagenowe239
7.5.3. Proteoglikany ECM242
Rozdział 8. Błona plazmatyczna oraz białka powierzchni komórkowej247
8.1. Wprowadzenie247
8.2. Niektóre modele błon komórkowych247
8.3. Błona erytrocytów jako przykład budowy molekularnej błony komórkowej250
8.3.1. Ogólna charakterystyka250
8.3.2. Białka błony erytrocytarnej253
8.3.3. Lipidy błony plazmatycznej (w tym erytrocytarnej)262
8.4. Przenikanie substancji przez błony268
8.4.1. Przemieszczanie substancji przez błonę plazmatyczną bez zmian w jej strukturze269
8.4.2. Endocytoza i rola klatryny272
8.5. Błona komórkowa a wtórne przekaźniki informacji275
8.5.1. Udział błonowych białek G w tworzeniu cAMP276
8.5.2. Fosfolipidy inozytolowe i jony wapniowe jako wtórne przekaźniki w przetwarzaniu informacji280
8.6. Białka adhezji komórkowej287
8.6.1. Wstępna charakterystyka287
8.6.2. Połączenia międzykomórkowe oraz niektóre białka JAM289
8.6.3. Integryny294
8.6.4. Kadheryny299
8.6.5. Selektyny302
8.7. Transbłonowe receptorowe kinazy tyrozynowe (W. M. Krajewska)304
8.7.1. Rodzina receptorów ErbB306
8.7.2. Kinazy aktywowane przez mitogeny kinazy MAP311
Część III. JĄDRO KOMÓRKOWE I JEGO MACIERZ315
Rozdział 9. Jądro komórkowe - zarys budowy mikroskopowej i chemicznej315
9.1. Odkrycie i dane morfologiczne315
9.2. Zarys ultrastruktury jądra (w tym: ciała zwinięte - Z. Kiliańska)316
9.3. Budowa chemiczna jądra komórkowego321
Rozdział 10. Otoczka jądrowa329
10.1. Wprowadzenie329
10.2. Elementy strukturalne otoczki jądrowej329
10.2.1. Ogólna morfologia i skład chemiczny błon otoczki330
10.2.2. Pory i kompleksy porowe otoczki jądrowej332
10.2.3. Blaszka jądrowa (lamina)336
10.3. Otoczka jądrowa a cykl komórkowy342
10.4. Otoczka jądrowa w wymianie jądrowo-cytoplazmatycznej345
10.5. Jądrowy kompleks porowy i transport jądrowo-cytoplazmatyczny - 10 lat później (A. Lipińska)352
10.5.1. Morfologia kompleksu porowego352
10.5.2. Ważniejsze białka NPC354
10.5.3. Transport białek357
Rozdział 11. Chromatyna - jej komponent białkowy362
11.1. Wprowadzenie362
11.2. Histony i protaminy363
11.2.1. Definicja i nazewnictwo histonów363
11.2.2. Izolowanie i frakcjonowanie histonów365
11.2.3. Sekwencje aminokwasowe histonów369
11.2.4. Występowanie histonów375
11.2.5. Zmienność histonów377
11.2.6. Modyfikacje struktury pierwszorzędowej histonów380
11.2.7. Domenowa struktura histonów387
11.2.8. Ogólna charakterystyka protamin390
11.3. Białka niehistonowe392
11.3.1. Trudności w otrzymaniu i analizie białek NHC392
11.3.2. Niejednorodność białek niehistonowych oraz ich specyficzność molekularna i metaboliczna397
11.3.3. Klasyfikacja białek NHC402
11.3.4. Białka HMG jako uniwersalne białka NHC406
11.3.5. Białka NHC regulatorowe415
Rozdział 12. Chromatyna - jej struktura oraz DNA418
12.1. Najwcześniejsze modele418
12.2. Hierarchiczna struktura chromatyny419
12.2.1. Nukleosom - chromatosom - cząstka rdzeniowa421
12.2.2. Włókno 30-nanometrowe425
12.2.3. Uorganizowanie wyższego rzędu włókna "30 nm" (poziom III i IV)429
12.2.4. Mitotyczna kondensacja chromatyny437
12.3. Morfologia chromatyny i chromosomów olbrzymich442
12.3.1. Heterochromatyna i euchromatyna442
12.3.2. Chromosomy politeniczne i szczoteczkowe445
12.4. Ogólna charakterystyka DNA447
12.4.1. Od Griffitha do modelu Watsona i Cricka447
12.4.2. Niektóre właściwości cząsteczki DNA453
12.5. Zarys replikacji DNA - podstawowe pojęcia458
Rozdział 13. Jąderko470
13.1. Wprowadzenie470
13.2. Morfologia jąderek471
13.3. Ultrastruktura jąderek472
13.3.1. Składniki ultrastrukturalne jąderka472
13.3.2. Typy morfologiczne jąderek479
13.4. Białka jąderek jako ich główny składnik chemiczny480
13.4.1. Niektóre jąderkowe białka enzymatyczne i regulatorowe482
13.4.2. Niektóre jąderkowe białka strukturalne i szkieletowe487
13.5. Jąderko a cykl komórkowy488
13.6. Nukleologeneza - biogeneza jąderka i rybosomów489
Rozdział 14. Rybonukleoproteiny pozająderkowe496
14.1. Komórkowe RNA i RNP496
14.2. Rybonukleoproteiny zawierające pre-mRNA i mRNA498
14.2.1. Wykrycie mRNA, pre-mRNA i cząstek pre-mRNP498
14.2.2. Struktury zawierające pre-mRNA - ziarnistości oraz włókna około i międzychromatynowe500
14.2.3. Białka hnRNP503
14.2.4. Transkrypcja i dojrzewanie cząsteczek pre-mRNA506
14.2.5. Niektóre białka regulujące transkrypcję517
14.3. Małocząsteczkowe jądrowe RNA (snRNA)524
14.3.1. Uwagi wstępne524
14.3.2. Lokalizacja snRNA w komórce527
14.3.3. Montowanie cząstek U-snRNP527
14.3.4. Funkcje snRNA529
14.4. Regulacja transkrypcji - 10 lat później (M. W. Krajewska)534
Rozdział 15. Macierz jądrowa544
15.1. Wykrycie i nazewnictwo544
15.2. Izolowanie i występowanie macierzy jądrowej545
15.2.1. Klasyczna technika Berezneya i Coffeya oraz jej modyfikacje545
15.2.2. Powszechność występowania macierzy jądrowej551
15.3. Struktura mikroskopowa i chemiczna macierzy jądrowej552
15.3.1. Ultrastruktura macierzy jądrowej552
15.3.2. Skład chemiczny macierzy jądrowej554
15.4. Znaczenie macierzy jądrowej564
15.4.1. Determinowanie przez macierz morfologii jądra komórkowego564
15.4.2. Udział macierzy jądrowej w uorganizowaniu przestrzennym materiału genetycznego565
15.4.3. Udział macierzy jądrowej w procesach replikacji i reperacji DNA567
15.4.4. Udział macierzy jądrowej w transkrypcji i potranskrypcyjnym dojrzewaniu RNA570
15.4.5. Macierz jądrowa a działanie hormonów571
Część IV. NIEKTÓRE POZAJĄDROWE PROCESY I ORGANELLE575
Rozdział 16. Zarys biosyntezy białka i peptydów575
16.1. Wprowadzenie575
16.2. Kod genetyczny577
16.2.1. Rozszyfrowanie kodu genetycznego577
16.2.2. Cechy kodu genetycznego579
16.3. Wielkocząsteczki w procesie translacji582
16.3.1. Uwagi wstępne582
16.3.2. Transportujące RNA (tRNA)583
16.3.3. Aminoacylo-tRNA ligazy (syntetazy)587
16.3.4. Rybosomy592
16.4. Etapy biosyntezy białka595
16.4.1. Etap I biosyntezy białka596
16.4.2. Etap II biosyntezy białka598
16.4.3. Antybiotyki a biosynteza białek609
16.4.4. Biosynteza białka - jej ekonomiczność, rozrzutność i tempo610
16.5. Pozarybosomowa synteza peptydów611
Rozdział 17. Ubikwityno- i ATP-zależna proteoliza cytosolowa (pozalizosomowa)614
17.1. Proteoliza wewnątrzkomórkowa614
17.2. Okresy półtrwania białek615
17.3. Proteoliza ubikwitynozależna617
17.3.1. Nowa funkcja ubikwityny617
17.3.2. Charakterystyka ubikwityny617
17.3.3. Występowanie i zawartość ubikwityny w komórce619
17.3.4. Etapy w proteolizie ubikwitynozależnej619
17.3.5. Enzymy w proteolizie ubikwitynozależnej621
17.3.6. Uwagi końcowe627
Rozdział 18. Niektóre podstawowe procesy cytosolowe631
18.1. Wprowadzenie632
18.2. Glikoliza633
18.3. Metabolizm glikogenu639
18.3.1. Glikogenoliza640
18.3.2. Synteza glikogenu642
18.3.3. Kaskada enzymatycznych aktywności643
18.4. Glukoneogeneza644
18.4.1. Przebieg glukoneogenezy645
18.4.2. Przekształcenie pirogronianu w szczawiooctan646
18.5. Cykl pentozofosforanowy647
18.4.3. Substraty dla glukoneogenezy647
18.6. Biosynteza kwasów tłuszczowych651
18.6.1. Uwagi wstępne651
18.6.2. Podstawowe cząsteczki uczestniczące w biosyntezie kwasów tłuszczowych652
18.6.3. Przebieg syntezy kwasów tłuszczowych655
Rozdział 19. Mitochondria657
19.1. Wprowadzenie657
19.2. Zarys morfologii, ultrastruktury i budowy chemicznej mitochondriów658
19.2.1. Właściwości morfologiczne i rozmieszczenie mitochondriów658
19.2.2. Schemat ultrastruktury, ogólny skład chemiczny i frakcjonowanie mitochondriów659
19.3. Błony mitochondrialne663
19.3.1. Ogólna charakterystyka i przepuszczalność błon mitochondrialnych663
19.3.2. Przenośniki nukleotydów adenylowych, fosforanów oraz di- i trikarboksylanów665
19.3.3. Transport równoważników redukcyjnych667
19.4. Procesy biochemiczne w wewnętrznej błonie mitochondrialnej669
19.4.1. Utlenianie biologiczne669
19.4.2. Syntetaza ATP i fosforylacja oksydacyjna677
19.5. Macierz mitochondrialna - jej procesy biochemiczne679
19.5.1. Dekarboksylacja oksydacyjna pirogronianu679
19.5.2. Cykl cytrynianowy Krebsa683
19.5.3. Cykl mocznikowy (inaczej: ornitynowy) albo cykl Krebsa-Henseleita (mały cykl Krebsa)685
19.5.4. Katabolizm szkieletów węglowych aminokwasów (schemat włączania aminokwasów w cykl cytrynianowy)686
19.5.5. Biosynteza porfobilinogenu i porfiryny687
19.5.6. Utlenianie kwasów tłuszczowych (ß-oksydacja)690
19.5.7. Wydłużanie łańcuchów kwasów tłuszczowych694
19.5.8. Półautonomiczność mitochondriów (w tym rys. 19.28 - Z. Kiliańska)695
Rozdział 20. Siateczka śródplazmatyczna i aparat Golgiego702
20.1. Siateczka śródplazmatyczna szorstka i gładka702
20.1.1. Wprowadzenie702
20.1.2. Morfologiczne i biochemiczne właściwości siateczki śródplazmatycznej704
20.1.3. Procesy biochemiczne zlokalizowane w gładkiej siateczce śródplazmatycznej705
20.1.4. Procesy detoksykacji711
20.1.5. Szorstka siateczka śródplazmatyczna a biosynteza białka715
20.2. Aparat Golgiego719
20.2.1. Wprowadzenie719
20.2.2. Morfologia i ultrastruktura aparatu Golgiego720
20.2.3. Budowa chemiczna i podstawowe funkcje aparatu Golgiego724
20.2.4. Modyfikacje posyntetyczne w aparacie Golgiego727
20.2.5. Sortowanie i pakowanie produktów wydzielniczych734
20.2.6. Biogeneza składników błon737
20.3. ER i AG w transporcie pęcherzykowym - 10 lat później739
20.3.1. Zarys budowy i funkcji aparatu Golgiego739
20.3.2. Udział białek w transporcie pęcherzykowym z ER do AG741
Rozdział 21. Lizosomy i mikrociała749
21.1. Lizosomy749
21.1.1. Wprowadzenie749
21.1.2. Zarys budowy morfologicznej i molekularnej lizosomów752
21.1.3. Enzymy lizosomowe754
21.1.4. Zarys biogenezy lizosomów oraz przykłady ich patologii759
21.2. Mikrociała, peroksysomy, glioksysomy763
21.2.1. Wykrycie i nazewnictwo763
21.2.2. Peroksysomy - izolowanie i morfologia764
21.2.3. Wyposażenie enzymowe peroksysomów i glioksysomów767
21.2.4. Hipotezy dotyczące biogenezy peroksysomów i białek w nich zawartych772
Część V. CYKL KOMÓRKOWY I APOPTOZA775
Rozdział 22. Cykl komórkowy - elementarne fakty oraz hipotezy775
22.1. Niektóre dane historyczne775
22.2. Zarys cyklu komórkowego776
22.3. Mitoza778
22.4. Mejoza781
22.4.1. Pierwszy podział mejotyczny783
22.4.2. Drugi podział mejotyczny785
22.5. Regulacja cyklu komórkowego786
22.5.1. Wykrycie czynnika MPF786
22.5.2. Zarys głównych reakcji w cyklukomórkowym na przykładzie heterodimeru CDK1/cyklina B788
22.5.3. Kinazy i cykliny a fazy cyklu komórkowego791
22.5.4. Ubikwitynozależna proteoliza białek regulatorowych cyklu komórkowego793
22.5.5. Cykl podziałowy a niektóre struktury komórkowe795
Rozdział 23. Apoptoza organizmów zwierzęcych (Z. Kiliańska)800
23.1. Wprowadzenie800
23.2. Apoptoza a nekroza801
23.3. Główne białka uczestniczące w apoptozie803
23.3.1. Kaspazy804
23.3.2. Inne proteazy811
23.3.3. Endonukleazy812
23.4. Szlaki sygnalizacyjne apoptozy814
23.4.1. Receptory śmierci i ich ligandy814
23.4.2. Ścieżki sygnalizacyjne wykorzystujące receptory Fas, TNF-R1 i granzym B815
23.4.3. Szlak wewnętrzny apoptozy819
23.4.4. Szlak sfingomielinowo-ceramidowy823
23.4.5. Szlak apoptotyczny indukowany stresem824
23.5. Przebieg apoptozy825
23.5.1. Faza inicjacji826
23.5.2. Fazy wykonawcza i zniszczenia826
23.6. Regulatory apoptozy831
23.6.1. Białka rodziny Bcl-2831
23.6.2. Białka IAP837
23.6.3. Inne białka840
Niektóre cytowane podręczniki i publikacje książkowe [P]843
Piśmiennictwo847
Skorowidz959