Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DYNAMIKAIKRYZYSYCYWILIZACJI
tła.Mówienieokryzysietowszakporównaniestanuaktualne-
go(któryjawisięjakoniezadowalającyczywręczniebezpieczny)
zprzeszłością.Problempolegawłaśnienatymodniesieniu:do
jakiejdatysięgamy?dojakiegostanurzeczyzprzeszłościodnosi-
mystanaktualny?Ponadtotaknaprawdęprzeszłościnieznamy,
ajedyniemniejlubbardziejprawdopodobniejąrekonstruujemy,
częstowyobrażamy,mistyfikujemyczymitologizujemy.Między
innymiztegopowodumożnauznać,żedziejetonieustanny
szeregnastępującychposobiekryzysów,zktórychjednesąbar-
dziejodczuwalne,innemniej,jednesąbardziejniepokojące,inne
mniejniebezpieczne.
Kryzysyprzejawiająsięwgospodarce,wpolityce,wkulturze;
sąkryzysyprzyrodniczeipsychiczne;wreszcie,możnamówić
okryzysachwmedycynieczysporcie.Wartojednakzastanowić
sięnadtym,czymjestkryzysrozumianyogólnie.Sącoprawda
autorzy,którzybagatelizująkoniecznośćzdefiniowaniategopo-
jęcia.NaprzykładJerzyJedlicki(2000,s.20)uznajeHpostulat,
iżtojestkryzysem,cosiękomuwidzi”.Wistocie,spotykasię
bardzowielesposobówjegorozumienia:wszakdlajednychbę-
dziekryzysemtotalnaapokalipsa,dladrugichzaśniemożność
kupieniacodziennejgazety,brakciepłejwodywkranieczypo-
czątkiłysienia.Chybajednakwartosięzastanowić,czynieda
sięokreślićkryzysuniecobardziejużytecznie.
Możnauznać,żekryzystopowracającecojakiśczas(choć
onieznanejczęstotliwościinieznanymrytmie)odczuwanie
problemówekonomicznych,demograficznych,politycznychczy
społecznych,któremogąprzyczynićsięzarównodopełnejka-
tastrofy,jakidoożywieniaczyrekonstrukcjisystemu.Takwięc
kryzysytookresy,gdyHodbywająsięaktyzarównodetronizacji,
jakikoronacji”(Motycka1996,s.320).Zawszejednakkryzy-
somtowarzyszypoczucie,żecośmusiuleczmianie,albowiem
dotychczasowa,atymbardziejaktualnasytuacjaniemożedalej
trwać.Towarzyszyćtemumożepoczuciedyskomfortu,niedopa-
sowaniairozprzężenia.Ogólnierzeczbiorąc,racjęmiałFlorian
Znaniecki(1974,s.68),gdypisał,żekryzysytotakiezmiany
wstrukturzesystemu,którezmuszajądojegoprzebudowy.Kry-
zysy,jegozdaniem,topoprostuspecyficznesposobyzmiankul-
turowych.RenéThom(1990,s.31)zauważa,żekryzystostan,
wktórymosłabionesąmechanizmyregulacjisystemu,cogrozi
jegodalszemutrwaniu.Wkażdymsystemieprzejawiasięwiele
41
