Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Niecywilizacyjneparadygmatystosunkówmiędzynarodowych
13
Kolejnyparadygmat–etatystyczny(flmniejwięcej184państwa”)–opie-
rasięnazałożeniachtzw.realistycznejteoriistosunkówmiędzynarodowych,
głoszącej,żegłównymiaktoramiscenymiędzynarodowejsąpaństwa,które
wceluprzetrwaniaizapewnieniasobiebezpieczeństwanieustanniezmierzają
douzyskaniajaknajwiększejpotęgi.ModeltenuważaHuntingtonzabardziej
realistycznyniżdwapoprzednie.Wdużymstopniubowiemwyjaśniaonpo-
stępowaniepaństw,któresąibędągłównymijednostkaminasceniemiędzy-
narodowej6.Jegoograniczeniemjestnatomiastzałożenie,żepaństwajedna-
kowopostrzegająswojeinteresyidlategodziałająwpodobnysposób,asiła
jestwszystkim.Wrzeczywistościnadefiniowanieinteresówpaństwwpływają
równieżsystemywartości,kultura,instytucje,wtymnormyiinstytucjemię-
dzynarodowe.JakpiszeHuntington:
Pozapodstawowątroskąowłasnebezpieczeństwo,różnepaństwarozma-
iciedefiniująswojeinteresy.Teopodobnejkulturzeipodobnychinstytu-
cjachbędąmiaływspólneinteresy.Państwademokratycznełączywiele
wspólnychcech,dlategoniewalcząmiędzysobą.Kanadaniemusisięzni-
kimsprzymierzać,żebyzapobiecinwazjiStanówZjednoczonych[ZC,s.33].
Zasadniczozałożeniaparadygmatuetatystycznegosprawdzałysięwdzie-
jach,jednakniesąwystarczającewczasiepozimnejwojnie,poktórejpaństwa
corazczęściejdefiniująswojeinteresywkategoriachcywilizacyjnych,współ-
pracującinawiązującsojuszezpaństwamitożsamymilubpodobnymikul-
turowo,awchodzącwkonfliktyzpaństwamikulturowoodmiennymi.Spo-
łeczeństwaikierującynimipolitycyzwykleczująsięmniejzagrożeniprzez
narody,zktórymimająwspólnyjęzyk,kulturę,religię,instytucje,abardziej
przeznarodyoodmiennejcharakterystycekulturowej.Innymograniczeniem
paradygmatuetatystycznegojestfakt,żepaństwatracączęśćsuwerenności
narzeczinstytucjimiędzynarodowych(przykładEuropy).Zdrugiejstrony
wskaliglobalnejzaznaczasiętrenddoograniczaniawładzyrządówpaństw
narzeczorganizmówsubpaństwowych(regionalnych,lokalnych)wzakresie
przepływupieniędzy,idei,technologii,towarów,ludzi,agranicepaństwowe
stająsięcorazbardziejprzepuszczalne.Stądniektórzysądzą,żejednolitepań-
stwoprzemijaizostaniezastąpioneprzezzłożony,wielowarstwowyładmię-
dzynarodowyprzypominającyten,którypanowałwśredniowieczu[ZC,s.35].
6
Topaństwabowiem–jakpiszeHuntington–utrzymująarmie,zawierajątraktaty,walczą
wwojnach,kontrolująorganizacjemiędzynarodowe,wpływająnaprodukcjęihandel,zabiega-
jąobezpieczeństwozewnętrzne[ZC,s.32].
