Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
RozdziałI
podziałsztabugeneralnegonaczterybiura,zktórychjednozajmowa-
łobysięszpiegami,przewodnikamiorazwymianąjeńców.Natomiast
pośródniemieckichwojskowychpanowałoprzekonanie,żeurzędnicy
państwowinietylkopowinniznaćproblemywłasnegokraju,aletakże
państwościennych.Tymsamympozawiedząostanowiskuwłasnego
państwa,powinniprzewidywaćtakżedecyzje,jakiepodejmielubpo-
winienpodjąćprzeciwnik
15
.Niemieckiesłużbyspecjalnerozwinęłysię
wokresie,gdykanclerzemRzeszyNiemieckiejbyłOttovonBismarck.
PrzygotowującsiędowojnyzFrancją,zorganizowałonnaszeroką
skalędziałalnośćwywiadowcząwobectegokraju.PodkoniecXIXw.
wNiemczechistniałyczteryrodzajesłużbwywiadowczych:służba
wywiadu,wywiadgospodarczy,wywiadmorski,jednostkawywiadu
MinisterstwaSprawZagranicznych(koncentrującasięnapolityce
wobecświataarabsko-muzułmańskiego).Jednocześnie,doochrony
przedzakusamiwrogichwywiadówNiemcystworzylibezwzględnie
działającykontrwywiad16.
AmerykańskiznawcatematuJ.T.Richelson,stwierdził,iżnaroz-
wójzinstytucjonalizowanejiwpełniprofesjonalnejformydziałania
tajnychsłużbnaprzełomieXIXiXXw.miałytrzyzjawiska:ruchy
rewolucyjne,którychideologienawoływałydoobaleniaistniejącego
ładu,permanentnystanprawdopodobieństwawybuchukonfliktu
zbrojnegoorazpostęptechnologiczny
17
.WXXw.przełomemdla
rozwojutychinstytucjibyłyburzliwewydarzeniadwóchwojenświa-
towych.Poichzakończeniupaństwazaczęłyprzywiązywaćwiększą
wagęnietylkodosferywywiaduikontrwywiaduwojskowego,lecz
takżedoichodpowiednikówcywilnych.Tendencjatautrzymałasię
porównieżpoIIwojnieświatowejiukształtowaniusiębipolarnego
świata.Wrezultacietegouformowałsięwspółczesnysystemsłużb
specjalnych,którymożnaumowniepodzielićwedługdwóchkryteriów:
obszaruaktywności(wewnętrzneizewnętrzne)isferyzainteresowań
lubpodległości(cywilneiwojskowe).
15D.Khan,TheRiseofIntelligence,UForeignAfairs”2006,September/October,s.126.
16S.Lewicki,SzpiedzykajzeraiHitlera,Warszawa1978,s.3-33;R.Faligot,R.Kaufer,
Służbyspecjalne.Historiawywiaduikontrwywiadu,Warszawa1998,s.23.
17J.T.Richelson,ACenturyofSpies.IntelligenceintheTwentiethCentury,Oxford1997,
s.3-4.
