Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
2.Wojnajakodoświadczeniegraniczne
kowaniaświata-apoprzeztoijegopodporządkowania16,nadania
muokreślonejzgórystruktury,jestnaturalnymdążeniemczłowie-
ka-dążeniemnierozerwalniezwiązanymzpotrzebąnadaniasen-
surzeczywistości.JakpiszeLeszekKołakowski:
wiarawcelowyład,utajonywpotokudoświadczenia,dajenamprawosą-
dzić,żewtym,coprzemija-rośnieiprzechowujesięcoś,conieprzemija
właśnie;żewnietrwałościwydarzeńkapitalizujesięniewidocznywprost
sens,żewięcrozkładizniszczeniedotykajątylkowidomejwarstwyistnie-
nia,niedotykającdrugiej,opornejnaruinę17.
PrzekonanieoistnieniucelowegoładuświatawedługKołakow-
skiegonależy,obokwiarywtrwałośćpodstawowychwartościoraz
pragnieniawidokuświatajakociągłego,dopodstawowychpotrzeb
egzystencjalnychczłowieka.Taniezgodanaprzypadkowośćota-
czającejnasrzeczywistościjestwręczniezbędnadokreatywnego
iefektywnegodziałania,docodziennegobudzeniasięiwstawania,
dopracy,tworzenia,uczeniasię,odpoczynku,zabawy.Wiarawsens
świata,wcelowośćnaszejegzystencjiiwykonywanychprzeznas
czynności,jestaksjomatemludzkichdziałań:nawetnieuświado-
mionadajenampoczuciebezpieczeństwa,napędzanaszącodzien-
nąaktywność,pozwalapamiętaćprzeszłośćiplanowaćprzyszłość.
Jednakdoświadczeniewojnyunicestwiatoniedokońcauświa-
domionezaufaniedorzeczywistości,tęwiaręwcelowyładświata,
definiowanytuzaKołakowskimjakoprzekonanieoistnieniuipo-
twierdzaniuutajonegosensuwewszystkim,cosięwydarza.Wojna
stanowiwyzwaniedlakultury,ponieważsamymswymistnieniem
podważaugruntowanewdoświadczeniujednostkipodstawowe
aksjomatykultury.JakwspominaPhilipCaputowswymopisie
pierwszejbezpośredniejwalkizprzeciwnikiemwWietnamie:
Widokokaleczeń[spowodowanychużyciemnowoczesnychbroni]spowo-
dowałumniecoświęcejniżtylkofizyczneobrzydzenie;zniszczyłreligij-
nemitymojegokatolickiegodzieciństwa.Niemogłempatrzećnatychludzi
iwciążwierzyć,żeichduszenprzeniosłysię”doinnegożycia,albożewogóle
16Porządkującświat,definiującgoinadającmustrukturę,jednocześniegoso-
biepodporządkowujemy,opanowujemy,uzyskujemynadnimkontrolę.Pisownia
celowa;pomysłzapożyczonyodMichelaFoucault,autoradziełaNadzorowaćika-
rać.NarodzinywięzieniaoraztłumaczatejksiążkiTadeuszaKomendanta.Zob.
TadeuszKomendant,Posłowietłumacza,w:MichelFoucault,Nadzorowaćikarać.
Narodzinywięzienia,tłum.TadeuszKomendant,Warszawa2009.
17LeszekKołakowski,Obecnośćmitu,PrószyńskiiS-ka,Warszawa2009,s.18.
