Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI.WDZIĘCZNOŚĆLUDU
Dnia20sierpnia1672miastoHagamiałowyglądtakwspaniały,
ożywionyiczysty,iżkażdydzieńwnimspędzonywydajesię
świątecznym,taHagazparkiemcienistym,zarosłymdrzewami
pochylającemisięnaddomamigotyckiemi,zzwierciadlanemi
kanałami,wktórychsięodbijajądzwonnicezkopułamiwyglądu
orjentalnego,tastolicasiedmiuprowincyjzjednoczonych,była
przepełnionatłumamiobywateli,cisnącymisię,dyszącymi,
niespokojnymi,którzydążyliznożamizapasem,zmuszkietami
naramieniulubzpałkami,wkierunkuBuitetnhof,więzienia
warownego,któregooknazakratowanedodninaszychwidziećsiędają
igdzieodczasuobwinieniaozabójstwoprzezchirurgaTyckelaera,
osadzonybyłKorneljuszdeWittbratwielkiegoPensjonarzaHolandji.
Gdybyhistorjatejepoki,amianowicietegoroku,wktórym
rozpoczynamynasząpowieść,niebyłościślezwiązanązdwoma
imionami,któreprzytoczyliśmy,tobyćmoże,żeustępobjaśniający
poniższy,wydawałbysięzbytecznym;leczuprzedzamy
przedewszystkiemczytelnika,żetojestkoniecznemrówniedla
dokładnegozrozumieniatreścipowieści,jakidlazgłębienia
znakomitegowypadkupolitycznegoobejmującegonierozdzielnie
całośćnaszegoopowiadania.
KorneljuszdeWittRuartzPulten,tojestinspektortamiszluztej
prowincji,byłyburmistrzDordrechtu,gdziesięrodził,deputowany
dostanówHolandii,miałlat49,gdynaródholenderskisprzykrzywszy
sobierządrzeczypospolitejustanowionyprzzJanadaWittWielkiego
PensjonarzaHolandji,upodobałsobiostatudarat,pominowydanego
edyktuzwanegowiecznym,mocąktóregonazawszemiałbyć
zniesionym.Rzadkosięzdarzawpodobnychprzewrotachporządku
rzeczy,ażebyopinjapublicznanieupatrywałauosobieniasystemuitak
zaobrębemrzeczypospolitejludprzedstawiałsobiedwiesurowe
postaciebraciWittów,tychRzymianHolandji,lekceważących
pochlebiaćskłonnościomnarodowym,przyjaciółswobódwścisłych
granicachporządkuipomyślnościumiarkowanej;równiejak
zaodbrębemstatuderatuwidziałpoważnegoiroztropnegomłodego
WilhelmaOranji,któregowspółcześninazwalimałomównymiktóry
toprzydomekpotomnośćzachowała.
BraciaWittowiestaralisięzachowaćdobreporozumienie
zLudwikiemXIV,któregowpływmoralnynaEuropęumieliocenić,
