Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie
zczasem;mówisięoniej,gdyistniejenróżnicamiędzydwomastanamisystemu
społecznegowczasie”3.Okresywielkichzmianspołecznychikulturowychpocią-
gajązasobąprzewartościowanieorientacjitemporalnych,atymsamymzmiany
wspołecznymdoświadczaniuczasu.Kategorieczasoweodgrywająistotnąrolę
wkonstruowaniurzeczywistościpolitycznej.Badanieczasujestszczególniefrapu-
jącewokresachnzawiśnięcianakrawędziczasu”
,czylidoświadczaniaprzezjedną
generacjęnieciągłościżyciaspołecznego4.Innymisłowy-badaniewyjątkowych
momentówhistorycznych,wktórychelementytemporalneprzyjmująnieznane
dotądnaukowcomorazspołeczeństwomoblicza.Istniejewtedyszansanaodkrycie
nowychobszarówwiedzy,czylipotwierdzeniaporazkolejnytezy,żenwielkieteorie
sądziećmiwielkichczasów”5.
Podstawowymcelemniniejszejpracyjestopisanieczasupolitycznegowświado-
mościspołecznej,jegocechorazróżnychorientacjitemporalnych,wytworzonych
iwykorzystywanychwdyskursiepolitycznymprzezpolskieelitysymbolicznepo
1989roku.Zadaniemautorabyłotakżewyjaśnieniesposobównwykorzystania”
kategoriiczasowychdotworzeniaówczesnejrzeczywistościpolitycznejczyteż
funkcjonowaniaspołeczeństwazwykorzystaniemkategoriitemporalnych.Zasto-
sowanymiorientacjamitemporalnymi(retrospektywną,prezentystycznąiprospek-
tywną)podążająwłaściwedlanichdefinicjerzeczywistości,wartościorazsposoby
uprawianiapolityki.Dominującaperspektywaczasowakształtujeceleikierunki
działalnościpolitycznej.Wtensposóbwpisujesięwnieustannąwalkęelitowładzę
symboliczną,osposóbdefiniowaniaspołecznejipolitycznejrzeczywistości.Pojęcia
iorientacjetemporalne,wykorzystywanedozbudowaniaprzewagiwdefiniowaniu
polityki,funkcjonującewdyskursiepolitycznym,umożliwiająlepszepoznanie
osobliwościokresupolskiegoprzełomu.
Głównatematykapracykoncentrujesięwokółkilkupodstawowychpojęć,które
określająbadanąrzeczywistość:zmianyspołecznej,czasuspołecznego,elitsym-
bolicznychorazwykorzystaniuprzezniekategoriitemporalnychdozbudowania
uprzywilejowanychwdyskursiepolitycznymreprezentacjispołecznych.Wynika
ztegopodstawowatezaniniejszejpracy.Mówiona,żekategorietemporalnesłu-
żyłypolskimelitomsymbolicznymdonkontrolowania”rzeczywistości,poprzez
instrumentalnedziałaniazmniejszanialubzwiększaniawspołeczeństwiepoczucia
społecznegolęku.Manipulacjeczasembyłynajbardziejskutecznąmetodątworzenia
dominacjipolitycznejpoprzeznarzucanieówczesnejsytuacjipolitycznejwłasnej
definicjitemporalnej.
Pracajestpróbąprzygotowaniainterpretacjihistorycznychdoświadczeńokresu
przełomu.Analizujeprocesyprzemianhistorycznychpo1989rokupoprzezpryzmat
wykorzystaniaczasu,atymsamymstosunkudoczasu,dostrzegalnegowzmienia-
jącymsięonimdyskursie.Wtensposóbzmianaspołeczna,zawszenastępująca
3P
.Sztompka,Socjologiazmianspołecznych,przekład:J.Konieczny,Kraków2005,s.53.
4B.Misztal,Teoriasocjologicznaapraktykaspołeczna,Kraków2000,s.103.
5
P
.Sztompka,Teoriezmianspołecznychadoświadczeniapolskiejtransformacji,nStudiaSocjologiczne”
1994,nr1,s.9.
