Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SYLWETKIUCZONYCHIPOLITYKÓWW„PAMIĘTNIKUPOLITYCZNYMIHISTORYCZNYM”M
23
mieściłniezwyklepochlebnąoswoimbohaterzewypowiedź,którabędzie
charakteryzowałacałytekst:
Największypatriota,któregodziejeangielskiemogąokazaćmiędzyministra-
mi,byłnieśmiertelnylordChatham,mąż,wktórymnadzwyczajnetalentabyły
razemzłączoneznajwiększąwspaniałościąsercainieograniczonąmiłościąoj-
czyzny.Nigdyżadenministerniemiałtakpowszechnejufnościjakon.Nigdy
niewidzianotakzupełnejjednościmiędzykrólem,parlamenteminarodemjak
podczasjegosławnejnazawszeadministracji,którananieszczęścieAngliinie
takdługotrwałajakjejpotrzebywyciągały.Gdybyonasiębyłaprzedłużyłachoć
dolatdwóchjeszcze,tedyniebylibyśmysiędoczekaliamerykańskiejwojny
iWielkaBrytania,wedługwszelkiegopodobieństwa,byłabyterazmiałatakąpo-
tęgę,wielkość,sławęipomyślnośćjakiejstanwroku1762byłtylkocieniem42.
WilliamPitt,przywódcabrytyjskiejpartiiwigów,największąsławęjako
niezwyklesprawnyministerzdobyłwlatach1757–1761,kiedyuczynił
zAngliipotęgęmorskąorazpodjąłwalkęzfrancuskimimperiumkolonial-
nym.Jegointensywneiskutecznewtymzakresiedziałaniaprzyniosłymu
wspołeczeństwieangielskimogromnąpopularność43.Podkreślanomądrość
Pittazarównowpodejmowaniuwłaściwychdecyzjiwpolitycewojskowej,
zagranicznej,kolonialnej,jakijegowybitnytalentkrasomówczy.Autor
tekstuubolewał,żew1760rokuwiększośćministrówikrólJerzyIIIniepo-
słuchaliPittaiAnglianiewypowiedziałaHiszpaniiwojny,któraostatecznie
sprzymierzyłasięzFrancuzami.Wobecbrakuakceptacjidladalszejjegopo-
litykijakoministraw1761rokuWilliamPittpodałsiędodymisji.Zdalszej
częścitekstuwynika,żezdecydowaniesprzeciwiałsięonwojniezAmery-
kąijakodowódautorartykułuprzytoczyłobszernąwypowiedźministra
skierowanądoczłonkówparlamentu.W1776roku,gdykonfliktkolonii
amerykańskichzAngliązacząłprzybieraćnasile,zwróconosiędoPitta,
abyponownieprzyjąłtekęministra.JednakPitt,będącywówczaswzbytza-
awansowanymwiekuischorowany,niewyraziłzgody.Nazakończenieprzy-
toczonosłowalordaShelburne,którewypowiedziałwparlamenciew1778
rokuwkilkadnipośmierciPitta:„Bojęsię,abyprzezśmierćChathama
słońcewielkościangielskiejniezaszłonazawsze”44.
Tekilkastronartykułutowłaściwiewcałościhymnpochwalnydla
wybitnegoangielskiegoministra,relacjawypełnionagłównieogólnikami
42
Tamże,s.143–144.
43
Zob.E.Rostworowski,Historiapowszechna,s.342.
44
PPH1786,luty,s.152.
