Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
spadkobiercąbohaterówswojejopowieści.Narracjategotypumożeprzybraćdwie
odmiany,którewspółgrająodpowiedniozdwomapodtypamistatusumoralnegoofiary
orazpodwójnymznaczeniempojęcianostalgii,rozumianejzarównojakopowrótdo
domu(nostos),jakiból(algos).
Wprzypadku„ofiaryheroicznej”mielibyśmyzatemdoczynieniaztakąformą
powrotudoźródeł,wktórejpamięćoofiarachzyskujebardziej„konstruktywne”
wymiary,wpisującsię:„wtentypnostalgii,którykładzienacisknanostos,odzy-
skujeutraconydom,uzdrawiapamięć,wzmacniatożsamość,powracadoprawdy
itradycji”
39
.Zkoleiresourcementwodniesieniudoofiarystraumatyzowanej,miałby
koncentrowaćsięprzedewszystkimnabóluicierpieniu,czylinaalgos,coniejest
jednakrównoznaczneztym,żetaodmianapowrotudoźródełposiadałabyzakażdym
razemwymiar„destrukcyjny”.WoptyceprzyjętejprzezŁuczewskiego,m.in.zin-
spiracjitekstemMonikiŻychlińskiejiEricyFontany,traumatycznyresourcement
oznaczapoprostu,że:„tam,gdzieofiarylamentują,gdziewystąpiłatrauma,tam
potrzebnyjestpowrótdoźródeł,aleniepoto,abypowtórzyćgestybohaterskie,
alepoto,abyocalićofiary”40.
Drugimrodzajemopowieścimoralnejjestkonwersja,którafinalniemaprowadzić
doprzezwyciężeniamoralniedezawuującegostatususprawcy.Wtymprzypadku
wysokistatusmoralnypowstajewnastępstwieodcięciasięodnegatywnieocenianej
przeszłościorazzwróceniasiękuwywołującejpozytywneskojarzeniaprzyszłości.
Spoiwemtegotypuopowieścimoralnejczęstostajesięmotywnawrócenia.Zarazem
skomplikowaniuulegatutajkluczowadlabudowaniakapitałumoralnegorelacja
międzybohatereminarratorem.Tenostatni-jakwyjaśniaŁuczewski-„choć[ł]
niemożeutożsamićsięzesprawcą,tomożesięwnimrozpoznaćiwziąćodpowie-
dzialnośćzajegoupadek.Zamiastpowracaćdobohatera,dystansujesięodniego
istajepostroniejegoofiar,którezaczynareprezentować”41.
Wreszcietrzecim,ostatnimrodzajemopowieścimoralnej,którywyróżniaŁuczew-
ski,jestetos.Jakłatwosiędomyślićetosstajesięniezbędnywgrzeostatusherosa.
Ujmującrzeczwwielkimskrócie,motywemprzewodnimopowieścietosowejstajesię
napięciemiędzyniesprzyjającymiwarunkami,wjakichprzyszłodziałaćbohaterowi,
ajegoniezachwianąimoralniesłusznąpostawą
42
.Tutajponowniełatwodostrzec
silnewięzyłączącebohaterainarratora,któreulegajądodatkowospecyficznemu
zapętleniu.Łuczewskitłumaczytenfenomennastępująco:„[ł]narratordowodzi,
żejestbohaterem,ażwkońcukryjesięzabohateremtak,żewydajesię,iżtosam
bohaterstałsięnarratorem,iżetoonnasamymkońcuopowiadaosileswojego
charakteru”43.Wkonsekwencjiwopowieścietosowejczasprzeszłyczęstozlewasię
wjednącałośćzteraźniejszością44.
39Ibidem,s.124.
40Ibidem,s.125.
41Ibidem,s.125-126.
42Ibidem,s.43.
43Ibidem,s.121.
44Ibidem.
34
