Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdzia³2
Zprzedstawionegozestawieniawaz
˙nościróz
˙nychwartościdlaudanego
z
˙yciaPolakówwynika,z
˙ezarównonapocza
"tkulat90.,jakiw2003roku
bardziejcenimyniektórewartościkolektywistyczne(udanemałz
˙eństwo,
posiadaniedzieci)niz
˙taka
"podstawowa
"wartośćindywidualistyczna
"jak
wolnośćiswoboda(w1992rokuuznawałoja
"zanajwaz
˙niejsza
"dlaudanego
z
˙ycia3,6%Polaków,w2003roku3,4%).
38
Blokrozszerzaja
˛cy2a
Orientacjeindywidualistyczneikolektywistyczne
apostawyizachowaniapolitycznewPolsce
Zwia
˛zkimie
˛dzyindywidualizmem–kolektywizmemzpolitycznymipostawamiizacho-
waniamisa
˛przedmiotemcyklicznychbadańprowadzonychodkońcalat80.wPra-
cowniPsychologiiPolitycznejInstytutuPsychologiiPAN.Narze
˛dziedopomiaruin-
dywidualizmu–kolektywizmuzostałoskonstruowaneprzezWłodzimierzaDaaba(1991)
wnawia
˛zaniudoskalizaangaz
˙owaniaspołecznego(SocialInterestScale)Jamesa
Crandalla(1980).Kolektywizmrozumianyjestjakozdolnośćiche
˛ćjednostkido
przekraczaniagranicsiebie,identyfikowaniasie
˛zpotrzebamiitroskamiinnych,czyli
wysokiewartościowaniecechwspieraja
˛cychwspólnote
˛.Przeciwieństwokolektywiz-
mu–indywidualizmuwskaźnikowanejestprzezwysokiewartościowanieindywidualnych
kompetencjiczysprawnościjednostki,takichjakzaradność,inteligencja,pomysłowość.
Innymisłowy,kolektywizmoznaczawysoka
˛ocene
˛cechkomunalnych,wspólnotowych,
aindywidualizmwysoka
˛ocene
˛właściwościsprawnościowych.Skalaindywidualiz-
mu–kolektywizmuDaabajestprostymnarze
˛dziemdostosowanymdobadańduz
˙ych
prób.Zakłada,z
˙eindywidualizmikolektywizmstanowia
˛jedenwymiarorientacjiwar-
tościuja
˛cej,cowświetledzisiejszejwiedzyniewydajesie
˛słuszne.Składasie
˛zdzie-
sie
˛ciuparprzymiotników(wśródnichjednaparabuforowa,czyliniediagnostyczna),
wktórychtoparachjedenprzymiotnikopisujeceche
˛indywidualistyczna
˛,adrugi
kolektywistyczna
˛.Winstrukcjiprosisie
˛respondenta,byzkaz
˙dejzparwybrałjedna
˛
ceche
˛,która
˛najbardziejceniuinnychludzi(„którasprawia,z
˙emógłbyPan(i)ocenić
danegoczłowiekajakolepszego,bardziejwartościowego”).Otolistacech(podkreślone
sa
˛cechyindywidualistyczne):
uczynny–inteligentny
rozsa
pomysłowy–sympatyczny
pomocny–ambitny
˛dny–troskliwy
szlachetny–zdolny
inteligentny–pomocny
wyrozumiały–pomysłowy
obrotny–tolerancyjny
elegancki–taktowny(parabuforowa)
troskliwy–ambitny
Rzetelnośćtejskali(liczonanadanychod4996osób,zebranychwpie
˛ciubadaniach
prowadzonychnapróbachreprezentatywnychdladorosłejludnościPolskiwlatach
1988–1991)jestzadowalaja
˛ca;współczynnikalfaCronbachawynosi0,75.
Wynikirozkładaja
˛sie
˛wprzedzialeod0(maksimumkolektywizmu)do9(maksimum
indywidualizmu),ześrednia
˛4,5.Istotniekoreluja
˛zezmiennymispołeczno-demograficz-
nymi:bardziejindywidualistycznisa
˛me
˛z
˙czyźniniz
˙kobiety,młodzi(mie
˛dzy15.a19.
orazmie
˛dzy25.a29.rokiemz
˙ycia)niz
˙starsi(alenienajstarsi,czylici,coprzekroczyli
59rokz
˙ycia),osobybardziejwykształconeniz
˙mniejwykształcone,ucza
˛cysie
˛ipra-
cuja
˛cybardziejniz
˙renciściibezrobotni,osobybardziejzamoz
˙neizadowoloneze
swojejsytuacjifinansowejniz
˙osobymniejzamoz
˙ne,pracuja
˛cywprywatnejfirmie
bardziejniz
˙pracuja
˛cywrolnictwie,osobymniejreligijnebardziejniz
˙osobyregularnie
praktykuja
˛ceorazzatrudnionewfirmachpaństwowych,byliczłonkowiePZPRbardziej
niz
˙osobynienalez
˙a
˛cedobyłejpartiirza
˛dza
˛cej(Daab1993a).
