Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzłowiekimoralnośćwmyśliJackaWoronieckiego...
Woroniecki,jaksięwydaje,niedokonywałpodziałuindywidualizmunabrytyjski
(dobry)i
francuski
(zły),głosząc,żeróżnejegoformysąopartenafałszywychzałoże-
niach,iprzeztoodgrywająwdziejachcywilizacjieuropejskiejrolęnegatywną.Niebył
zresztąwswympoglądzieodosobniony,bostanowiskotakiegłosiłowieluuczonych
katolickich.Wystarczyprzywołaćtutajgłosks.J.Szmigielskiego,którywdrugiejdeka-
dzieXXw.,awięcwczasachaktywnejtwórczościnaukowejnaszegouczonego,pisał:
Indywidualizm,podpanowaniemktóregożyjemy,jestmożenajbardziejdestruk-
tywnązzasadantychrześcijańskichiantyspołecznych,jakiekopiąprzepaść,wktó-
rejmaludzkośćzginąć:indywidualizmwpolityce,indywidualizmwekonomii,
indywidualizmwszędzie.Człowiekwwalceobytmożeliczyćnasiebiejedynie,
wobectego,żespołeczeństwonietworzyciałaorganicznego,askupienietylko
atomów,grożącychrozpadnięciemsiękażdejchwili114
JaktwierdziłWoroniecki,wewspółczesnychnamczasachindywidualizm,
zwłaszczapodwpływemliteraturypięknejipowieściopisarstwa(bowiem,jakza-
uważył,poprzeztedziedzinyzwolennicyowejpostawyintelektualnejwywierali
najbardziejdestrukcyjnywpływnamentalnośćspołeczeństw,zwłaszczainteligen-
cji),stałsię,niestety,powszechnieakceptowany,czegoskutkiemjestto,żewywiera
onpiętnozwłaszczanamentalnościmłodegopokolenia
115
Znanesąwdziejachwypadkidziwnegowpływu—wyjaśniał—jakijednostki
umysłowowybitne,aleniecałkiemnormalne,wywierająprzezswedziełanapo-
tomność.CośpodobnegomiałmiećSaintCyran,jedenztwórcówjansenizmu,
114
J.Szmigielski,Sprawiedliwośćwżyciunarodowem,[w:]Moralnepodstawyżycianarodowego.Książka
zbiorowa,Warszawa-Lwów1915,s.27.
115
Dogrupyfilozofówpolskich,którzyakcentowaliswójindywidualistycznyświatopoglądwokresie
IIRzeczypospolitej,należelim.in.W.LutosławskiorazS.I.Witkiewicz.Ichpoglądy,jakzauważa
B.Truchlińska,kształtowałysięjeszczepodwpływeminspiracjimodernizmupoczątkówXXw.;
niewątpliwiemiałyteżznaczenieichindywidualnedoświadczeniaicechycharakteru,które
sprawiły,żezaakceptowalionitensposóbmyślenia.nPsychologiczneprzesłankiuformowaniasię
indywidualizmuLutosławskiego—piszewspomnianatutajautorka—wynikłynietylkozodczucia
swoistegowyobcowaniawrelacjachmiędzyludzkich,także—zintensywnegoprzeżyciałączności
zwielkimitwórcamiprzeszłościpodczaswytężonejpracynadtekstamistarożytnychmyślicieliprzy
przygotowywaniusiędoegzaminunakandydatafilozofii(nb.wciągusemestrubędącabsolwentem
chemiizdałwszystkieegzaminyzczterechlatfilozofii).Todoświadczeniewewnętrzne,»nagłe
odkryciejaźni«,stanowiłow22rokużyciaprzełomipunktwyjściadosformułowaniawłasnego
poglądu”
.(B.Truchlińska,Antropologiaiaksjologia…,s.21).
56
