Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Telospedagogicznyversustelosbiotechnologiczny
25
IdeaOświeceniazakładająca,żetowłaśniedziękipraktykompedago-
gicznymjednostkazyskujestatusczłowieczeństwa,awychowanieiedu-
kacjastanowiąniezbędnenarzędzienowoczesnegoprojektuukształtowa-
niaczłowiekajakoistotyrozumnej,racjonalnej,wymagającejciągłegodo-
skonaleniaiformacji,zostaławrazzrozwojempostmodernizmupodana
wwątpliwość
6
.
Postmodernizm(inaczej:ponowoczesność)jakoprądmyślowy,odwołują-
cysiędopoczuciakońcahistoriiiIwielkichnarracji’
,przyjmujepostawęopo-
zycjiwobecstabilnejnowoczesności.Ujegopodstawleżyegzystencjalizm,
psychoanaliza,teoriakrytycznaszkołyfrankfurckiej,poststrukturalizm,
dekonstrukcjaorazfeminizm.Ponowocześniteoretycy(ZygmuntBauman,
MichelFoucault,JacquesDerrida,PaulFeyerabend,Jean-FrançoisLyotard,
JeanBaudrillardiin.)pisząowyczerpaniusiętradycyjnychinowoczesnych
(modernistycznych)koncepcji,poczynającodkońcaczłowiekaipodając
wwątpliwośćwszelkiesystemywartościjakoarbitralneideterminujące
ludzkąnaturę
7
.
Cechąwspólnątychwszystkichujęćjestfakt,żekładąonenaciskna
funkcjonalnestruktury,niedocenianiedziałającegopodmiotu,awręczcał-
kowitepozbawieniegoznaczenia.Mocsprawczaprzypisywanajeststruk-
turze:toksiążkiIczytają’ludzialbojęzykiImówią’nimi,anienaodwrót
8
.
Zdaniempostmodernistów:fl[ł]właściwymprzedmiotemwszelkichnauk
społecznych[ł]niesąludzieiichznaczenia,leczfunkcjonalnestruktury,
któreteznaczeniatworzą,awpewnymsensietworzątakżesamychludzi,
cowięcej,częstouważasię,żegrupamyślicieliwistocie»zdecentralizowała«
istotyludzkie:Galileuszdowiódł,żeziemianiejestcentrumwszechświata,
6
R.Usher,R.Edwards,PostmodernismandEducation.Differentvoices,differentworlds,
Routledge,LondonandNewYork1994,s.126za:M.Lipowicz,Człowieczeństwojako
(nie)zbędnakategoriarefleksjipedagogicznej?Oponowoczesnymkryzysieteoriiwychowania
wobliczuwyzwaniatrans-iposthumanizmu,flStudiazTeoriiWychowania”2017,t.VIII,
nr2(19),s.42.
7
Zob.Ch.Butler,Postmodernism.AVeryShortIntroduction,OxfordUniversityPress,
Oxford2002.
8
M.Sarup,Introductory.GuidetoPost-StructuralismandPost-Modernism,HarvesterWhe-
atsheaf,HemelHemostead1993;J.Sójka,Pojęcietotalnościaflozofapostmodernistyczna,
[w:]Dokądzmierzawspółczesnahumanistyka,red.T.Kostyrko,Wyd.Nauk.PWN,Warsza-
wa2004;A.Bronk,Filozofawczasachpostmodernistycznych,[w:]A.Bronk,Zrozumiećświat
współczesny,Wyd.TNKUL,Lublin1998,s.75-113za:G.E.Kwiatkowska,Człowiekjakopod-
miotdyskursuwpsychologiiiwybranychujęciachflozofczno-humanistycznych,Wyd.UMCS,
Lublin2020,s.392.
