Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zakupówuhurtownikówżydowskichnaKazimierzu,amógłtorobić
równieżwniedziele,któredlaŻydówniesąświętem,lecznormalnym
dniemtygodnia.WtymokresienieżydowscykupcynaKazimierzu,
przegrywająckonkurencjęzŻydami,próbowalizagwarantowaćsobie
prawnąprzewagęnadnimi–prowadzilitzw.walkęospoczyneknie-
dzielny.Wywieralipresjęnakolejnerządyiustawodawców,bywpro-
wadziliobowiązekświętowanianiedziel.Argumentowali,żetakizapis
zabezpieczyprawapracownikówchrześcijańskichzatrudnianychuŻy-
dów
.Tęargumentacjęnależyocenićjakozgruntufałszywą,większość
firmprowadzonychprzezŻydówmiałabowiemcharakterrodzinny.
Zatrudnienieznajdowaliwnichprzeważnieczłonkowierodziny,za-
temrównieżŻydzi(małżeństwamieszanewdawnejGalicjinależały
dorzadkości).Chodziłooczywiścieprzedewszystkimoutrudnienie
pracyizmniejszeniedochodówkupcówżydowskich.Walkaospoczy-
nekniedzielnytoczyłasięwzasadziewcałejEuropieiwszędzieŻydzi
wychodzilizniejobronnąręką(oczywiściedoczasunadejściawojny).
PodobnieprzedsiębiorcyżydowscyzKazimierzaobchodziliprzepisy,
otwierającnielegalniewniedzielehurtowniedlażydowskichkupców
detalicznych,którzyprowadzilisklepywdzielnicachchrześcijańskich,
tegodniazamknięte.Wedleróżnychprzekazówwniektórychmiejsco-
wościachwPolscewniedzielezaopatrywalisięrównieżchłopi.Wiemy,
żetakwłaśnierobiliGoldmanowie–pomimokartkiznapisemUZa-
mknięte”wchodzilidohurtownikówtylnymidrzwiami,odzaplecza.
Dopieropodokonanychwczesnąporązakupachrodzinamiałaczas,by
wspólniespędzićniedzielnepopołudnie.
PomimodystansudosprawreligijnychGoldmanowieprowadzili
koszernąkuchnię,główniezuwaginapobożnychdziadkówzestro-
nymatki,bymoglisięoniunichstołować.Przestrzegaliteżpewnych
codziennychrytuałów,zczymwiążesięciekawespostrzeżenie.Żydzi
ichrześcijanieżylioboksiebie,nicwięcdziwnego,żebaczniesięobser-
wowali,niejednokrotniewyciągającdośćuproszczonewnioski,przera-
dzającesięniekiedywstereotypy.Itaknp.chrześcijanie,widzącogól-
nydobrostanniektórychrodzinżydowskich,nabieraliprzekonania,
żemusionmiećzwiązekzumieszczanyminadichodrzwiamimezu-
zami22.Zdarzalisięchrześcijanie,którzywieszalimezuzynadrzwiach
22Mezuza–zwitekzawierającytekstymodlitwzaczerpniętychzToryzabezpie-
czonywniewielkichrozmiarówpojemniku,umieszczanymzwyklenadodrzwiamido-
mów
.Żydzi,przekraczającpróg,mielizwyczajdotykaniaich,ponadtoczęstocałowali
dłońlubpalce,którezetknęłysięzmezuzą.
47
