Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pojemne,dlategokażdyzfragmentówtejpublikacjimożestanowićpunktwyjściadoodrębnych,pogłębionychanaliz
naukowych.Skupiliśmysięjednaknatychaspektachzagadnienia,które(1)uważamyzanajważniejszedla
całościowegozrozumieniazachowańwpandemii,(2)codoktórychmamywystarczającodużorzetelnychdanychi(3)
któremogąbyćwykorzystanejakopodstawadosformułowaniarekomendacjidladecydentów.Zależałonam
nakompleksowymujęciutejzłożonejproblematyki,toteżstaraliśmysięspojrzećnaniązróżnychperspektywnauk
behawioralnychispołecznych:psychologiipoznawczejispołecznej,ekonomiibehawioralnej,socjologiiipolitologii.
Postępujemywięczgodnieznajlepszymipraktykamizalecanymibadaczomnaczaspandemii(zob.Hahniin.,2020),
wiedząc,żeżadenproblemspołecznyniemożebyćwłaściwieopisanyzperspektywytylkojednejdomeny.Takie
ujęciewymagajednakgodzeniaróżnychpodejśćbadawczychimetodologicznychorazujednoliceniajęzykaopisu.
Integracjaosiągnięćposzczególnychdyscyplinniejestłatwa.Dodatkowątrudnośćstanowito,żenaukibehawioralne
ispołeczneczęstosąkontekstowe–opisywaneefektyzależąodmiejsca,momentuhistorycznego,nastrojów
społecznychiobowiązującegodyskursuspołeczno-politycznego.Oddzielenietego,couniwersalne,odtego,
cospecyficzne,niezawszedajesięłatwowywnioskowaćzistniejącychdoniesieńnaukowych.Trudnościtegorodzaju
staramysięwskazywaćwnaszejpracy.
Pracęnadksiążkąrozpoczęliśmywmaju2020,wmomencie,gdywydawałosię,żepandemiazostałaopanowana.
Minąłpierwszyszokzwiązanyzeskalązachorowańikoniecznościąprzestrzeganianiespotykanychdotądobostrzeń.
Gospodarkastopniowobyłaodmrażana,ażyciespołecznepowoliwracałodonormy.Wlipcu2020,kiedyksiążkabyła
gotowa,umysłyPolakówzaprzątaływyboryprezydenckie,wyjazdywakacyjneimglistezapowiedzikolejnej,jesiennej
falipandemii.PojawiłasiętakżeinformacjaogotowejszczepioncenaCOVID-19.Jednocześnie18lipca2020okazał
siędniem,wktórymwedługWHOzanotowanonajwiększyjednodniowywzrostzachorowańnaCOVID-19odpoczątku
pandemii(oprawie260tysięcy;BBC,19lipca2020).KilkanaściedniwcześniejekonomiściBankuŚwiatowego
ogłosili,żerecesjagospodarczazwiązanazpandemiąbędzienajpoważniejszaod1970roku(BankŚwiatowy,
8czerwca2020).Trudnozatemuznać,żekryzyszdrowotnyjużminął.Pewnejestnatomiast,żekryzysspołeczny
iekonomicznydopieroprzednami.Niezależnieodtego,jakabędziedynamikawydarzeńzwiązanychzCOVID-19
wPolsceinaświecie,analizy,którezamieszczamywtejksiążce,nadługowięcpozostanąaktualne.Większość
zjawiskimechanizmów,któreomawiamy,zwłaszczatychzwiązanychzlękieminiepewnością,mabowiemcharakter
uniwersalny.Spotykamysięznimiwkażdejsytuacji,którąuznajemyzakryzysową,czyliwsytuacjinagłej,
zagrażającejżyciu,zdrowiu,zasobom,środowiskuczłowieka,wktórejniemożliwejestnormalnefunkcjonowanie
iktórejprzezwyciężeniewymagapodjęcianadzwyczajnychkroków.Wswejksiążce,nailetomożliwe,wskazujemy
mechanizmycharakterystycznetylkodlapandemii(naprzykładlękprzedzarażeniemijegokonsekwencje),atakże
te,któremającharakteruniwersalny,typowydlakażdegokryzysu(naprzykładbezsilność,niskiepoczuciekontroli
nadotoczeniem).
Nakoniecpragniemyzapewnić,żezdajemysobiesprawęzesłabościnaukbehawioralnychispołecznych(lubszerzej
–podstawowych)jakosolidnegonarzędziakreowaniapolitykspołecznych(Ijzermaniin.,2020),dlategonasze
analizypokazująjedynieto,cowiemyiconamsięwydajeprawdopodobne.Jasnoteżwskazujemy,czegoniewiemy,
jeżelichodziozachowanialudziwsytuacjikryzysu.Troskaowysokąjakośćdowodunaukowegooraz
przetłumaczeniegonajęzykpraktykiodróżniatoopracowanieodinnychpublikacjitegotypu,któredotychczas
powstawaływodpowiedzinawyzwaniazwiązanezkryzysemepidemicznym(zob.VanBaveliin.,2020;Lunniin.,
2020;Haslamiin.,2020).Możliwerekomendacjedlapolitykipublicznej,będącejednocześniepopularnym
podsumowaniemprzeglądunaukowego,zamieszczamynakońcupierwszejczęścitejksiążki.Mamynadzieję,żetego
rodzajupopularnepodsumowanie,któresiłąrzeczyjestuproszczone,okażesięprzydatneszczególniedlatychosób,
któresązainteresowanepraktycznymiaplikacjamipopartejdowodamiwiedzynaukowejzawartejwtejpracy.Mamy
tunamyśliprzedewszystkimdecydentówzróżnychszczeblizarządzaniaworganizacjachbiznesowychoraztych
reprezentującychsferępubliczną.
Zasadniczączęśćksiążkiuzupełniliśmyowprowadzenienapisanezperspektywybiologicznej,wyjaśniające,czym
jestpandemiainaczympolegachorobaCOVID-19.Wywódnaukowypostanowiliśmyuzupełnićkomentarzem
wskazującym,jakważnejestuwzględnienieperspektywykulturowejwrozumieniuzachowańludziwczasiekryzysu
epidemicznego.Całośćzamykarozdział,któregocelemjestpokazaniezróżnicowanychreakcjipaństwnapandemię
izaprezentowaniemożliwości,jakiedająusystematyzowanebazyinterwencjipublicznychdlawsparciaplanowania
politykpublicznychwzakresiezarządzaniakryzysem.
