Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Człowiek-filozoficznewyzwanie
jestwstanieświadomieignorować10.Niestety,aninaukowo-technicz-
nyprogrescywilizacyjny,aniprogreskulturowy,obserwowanywwy-
miarzeinstytucjonalnym,artystycznymczyspołeczno-politycznym,
niesąrównoznacznezprogresemwyrażającymsięafirmacjączło-
wieczeństwa-rozumianegoprzezHeschelajakobycieunasposób
ludzki”.Tensposóbistnienianiejesttrwalewpisanywludzkihabitus,
jestraczejludzkimprzywilejemizadaniem,przedktórymczłowiek
stajezuwaginaprzysługującąmuwyjątkowość,niżzobiektywizo-
waną,spetryfikowanąbytowowłaściwością.Wyjątkowośćczłowieka
niewynikazsamychontycznychróżniczachodzącychmiędzynim
aświatemanimalnym.Równieżpodobieństwamiędzyczłowiekiem
azwierzęciemniemogąbyćużytewceludewaluacjitejwyjątkowo-
ści.Heschelpotrafiłprzyjąćinnąperspektywęantropologicznąniżte,
któreimplicitezakładają,żepytanieoczłowiekamusibyćpostawio-
newhoryzonciezawłaszczonymprzezalternatywęmiędzynatura-
lizmemisupranaturalizmem.Pytanieoczłowiekaniejestpytaniem
oopisywalnyzzewnątrzobiekt,gdyżmusiuwzględniaćprzestrzeń
ludzkiegosamookreślaniasię-niewątpliwiespolaryzowaną,alewła-
śniedziękitemuodpowiedniądlatego,ktożyjąc,mamożliwośćwy-
bieraćubycieludzkim”,afirmowaćjeidawaćmuświadectwowobec
innych.Azatem,uGdypytamyoczłowieka,problememniejestjego
niepodważalnazwierzęcość,leczzagadka[ł],corobizniąicorobi
pomimoniej”11.
Każdafilozoficznapróbapostawieniapytaniaoczłowiekanapo-
tykanadwuznaczność,obecnązarównowideiczłowieka,jakrównież
wideiczłowieczeństwa.Niejasnesąkryteria,wedlektórychjedne
przejawyludzkiejaktywności-sposoby,zapomocąktórychczłowiek
jakowolnyiświadomyswoichczynówwyrażaswojeistnienie,atym
samymskładaświadectwotego,czym/kimjest-powinnybyćbrane
poduwagęjakorelewantne,ainnenie.Trudnoodnaleźćprzejrzystą
pulęargumentówzatym,żejedneprzejawyludzkiegoodnoszenia
siędoświata,dosiebie,doinnych-teoretyczneipraktycznesposoby
realizowaniaprzezczłowiekawłasnejegzystencji-sąniezbędnedla
10A.J.Heschel,Kimjestł,s.79-81.
11Tamże,s.53.
