Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wprowadzenie
kiprzestępstwpopełnionychnaichterenie.Analizytegotypupozwalajądo
pewnegostopniaominąćproblemselektywnegodziałaniaaparatuścigania,po-
nieważskupiająsięnienabadaniucechosób,któreznalazłysięwpoluzain-
teresowańpolicjiiwymiarusprawiedliwości(jakopodejrzaniopopełnienie
przestępstwabądźskazaniprawomocnymwyrokiemsądu),lecznaposzukiwaniu
związkówmiędzyrozmaitymiparametramispołeczno-ekonomicznymiamiarami
przestępczościnapoziomiemakro16.
Takiepodejściebadawczeprzyjętezostałowniniejszejksiążce.Mówiąc
dokładniej–przedmiotemmoichanalizniejestustalenie,czybiedaibezrobocie
motywująposzczególnejednostkidopopełnianiaprzestępstw.Wswojejnaj-
ogólniejszejpostacigłównepytanie,którestawiam,brzmi:czynawysokość
współczynnikówprzestępczościwPolsceoddziałujepoziomdeprywacjiekono-
micznejspołeczności,wktórychteprzestępstwamająmiejsce?Jeślitak,tojaki
charaktermająteoddziaływania?Dziękitakiemusformułowaniuproblemuba-
dawczegomożliwejestuwzględnienieważnychzależności,którychbadania
indywidualnychprzypadkówniesąwstanieuchwycić.Zależności,któremożna
zaobserwowaćnapoziomiedziałającychjednosteknieznajdująbowiemproste-
goprzełożenianarelacjeocharakterzemakro(aczkolwieksąone,oczywiście,
wpewnejmierzenawzajempowiązane).Napostępowaniejednostekwpływanie
tylkoichwłasnasytuacja(mierzonazapomocąrozmaitychcharakterystykspo-
łeczno-ekonomicznych,takichjak:poziomwykształcenia,dochód,stanzatrud-
nieniaitd.),leczrównieżotoczenie,wjakimprzyszłoimżyćidziałać.Uboga
jednostkabędącaczłonkiemubogiejspołecznościprawdopodobnieniebędzie
zachowywaćsiętaksamo,jakubogajednostkamieszkającawzamożnymoto-
czeniu.Innymisłowy,nawetjeżeliprzyjmiemy,żebezrobotniwykazująrela-
tywniewiększąskłonnośćdołamaniaprawa,niemusitooznaczać,żewzrost
stopybezrobociadoprowadzidowzrostuwspółczynnikaprzestępstw(albotym
bardziej,żeobniżeniebezrobociastanowiskuteczną„receptę”nawalkęzprze-
stępczością).Teoretyczniemożliwajestrównieżodwrotnasytuacja,zatemnawet
wynikibadańtypuself-report,wktórychzakwestionowanyzostałzwiązek
międzyubóstwem,bezrobociemiprzestępczościąjednostek,niepozwalająwy-
kluczyć,żezależnośćtakawystępujenawyższychpoziomachagregacjidanych.
16Oczywiściezarównostatystykipolicyjne,jakidanesondażoweposiadająswojemankamenty,
należyjezatemtraktowaćjedyniejakowskaźnikirzeczywistegowystępowaniaokreślonegorodzaju
przestępstwnadanymterenie.Wskaźnikitesąmniejlubbardziejdokładnewzależnościodtego,
ojakieprzestępstwochodzi,odjakościpracypolicji,odstrukturybadanejspołecznościitd.
