Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wprowadzenie
opresyjnegosystemu)
9.Opiniapublicznajednakwwiększymstopniupotępia
„pospoliteprzestępstwa”,skuteczniejteżdążysiędoujęciaiukaraniaichspraw-
ców.Zasoby,jakimidysponująprzedstawicieleelit,wtymrównieżznajomość
przepisów,umożliwiająimłamanieprawawsposóbprzynoszącyznaczneko-
rzyścifinansoweiułatwiająuniknięciekary.Wykryciesprawcówjestdodatko-
woutrudnionezewzględunabezosobowycharaktertegotypuprzestępstw,
popełnianychzazwyczajwzaciszugabinetów–niemamytudoczynieniazbez-
pośrednimkontaktemprzestępcyiofiary.Ofiarąmogąbyćanonimowegrupy
ludzilubcałespołeczności(np.gdymamydoczynieniazkorporacją,dyskretnie
zatruwającąśrodowiskowceluzmniejszeniakosztówprodukcji)10.Korelacja
pomiędzybiedą,bezrobociemiprzestępczościąwynikazatemzfaktu,iżprze-
stępczośćubogichibezrobotnychjeststosunkowobardziejwidoczna,skutecz-
niejściganaisurowiejkarana11.
Wprzeciwieństwiedopierwszegoargumentu,któryzasadniczoniekwe-
stionujeistnieniazwiązkuprzyczynowegomiędzydeprywacjąekonomiczną
a„przestępczościąpospolitą”,argumentdrugigłosi,iżzależnośćtajestwdużej
mierzepozorna.Wynikaonazfaktu,iżpolicjanci,sędziowieiprzysięgli,kie-
rującsiępowszechnymistereotypami„dewiantów”ioczekiwaniamicodoich
wyglądu,cechizachowania,wykazująwiększąskłonnośćdoposzukiwania
winnychwśródniższychwarstwspołecznych.Ztegopunktuwidzeniatezę,
zgodniezktórąubogieczypozbawionepracyjednostkiczęściejaniżelipozo-
staliczłonkowiespołeczeństwapopełniająpewnerodzajeprzestępstw,trakto-
waćmożnajakoprzykład„samospełniającegosięproroctwa”.Jakożeosobyte
postrzeganesąnietylkoprzezotoczenie,aleiprzezprzedstawicieliorganów
ściganiaiwymiarusprawiedliwościjakopotencjalniprzestępcy,istniejeduże
prawdopodobieństwo,żewniejednoznacznychsytuacjachzostanązaprze-
stępcówfaktycznieuznane,coznajdujepotemodzwierciedleniewoficjal-
nychrejestrach
12.
9L.FalandyszWkręgukryminologiiradykalnej,WiedzaPowszechna,Warszawa1986,
s.89–91,100,109–110.
10E.H.SutherlandWhiteCollarCrimeIsOrganizedCrime,w:M.D.Ermann,R.J.Lundman
(red.)CorporateandGovernmentalDeviance.ProblemsofOrganizationalBehaviorinContem-
porarySociety,OxfordUniversityPress,NewYork,Oxford1982(wydaniedrugie),s.53–62.Zob.
też:J.Hagan,P.ParkerWhite-CollarCrimeandPunishment:TheClassStructureandLegal
SanctioningofSecuritiesViolations,„AmericanSociologicalReview”1985,vol.50,s.312–314.
11L.Falandyszop.cit.,s.106–107.
12Takietezystawialiprzedewszystkimzwolennicyteoriinaznaczaniaspołecznego:John
I.KitsuseiAaronV.Cicourel.Por.A.SiemaszkoGranicetolerancji,PWN,Warszawa1994,
s.277–278,352.
