Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I
.POGRANICZEWOGNIU–HISTORIEPRAWDZIWE
poznaćjakochłopiecwybitniezdolnyiniezwykleporywczy,któ-
rywszędzieszukałguza.Kuutrapieniuojcaodpoczątkuwidaćteż
było,żepociągagowszelkabroń,cobyłooznakąmarzeńokarie-
rzewojskowej.Irzeczywiście,zdolnyuczeńznalazłw1619roku
miejscedoichrealizacjiwBirżach,czylinadworzejednegoznaj-
potężniejszychmagnatówwRzeczypospolitej-księciaKrzysztofa
Radziwiłła.Hetmanpolnylitewskiiczołowyprzywódcaprote-
stantówwPolsceodrazuzwróciłuwagęnategointeligentnego,
aiwszermierceistrzelaniusprawnegomłodzieńca.KrzysztofAr-
ciszewskiszybkozostałzaufanymdworzaninem,któregoRadziwiłł
wysyłałmiędzyinnymidoWarszawy,byopisywałmuwydarzenia
nanieprzychylnymlitewskiemumagnatowidworzeZygmuntaIII
Wazy
.NiejakownagrodęzaswojeraportyzestolicyArciszewski
wziąłudziałwwyprawieinflanckiejhetmanawlatach1621-1622.
TowłaśniewczasieoblężeniaMitawyiwinnychbitwachze
Szwedamimłodyarianindoszedłdoprzekonania,żewojaczkato
jegopowołanie.
TymczasemwdomurodzinnymArciszewskichniedziałosię
najlepiej-matkaprzycałejswojejzaradnościistanowczościnie
mogłazapobiecruiniemajątku,którąpowodowałahojnośćjej
męża-donatoraidobrodziejazborówbracipolskich.Najwię-
cejkorzystałnatymjedenzichsąsiadów,KasperJaruzelBrzeź-
nicki,którywzastawzakolejnewsiepożyczałArciszewskim
pieniądze.ItowłaśniejegoporywczyKrzysztofoskarżyłoruinę
swojejrodzinyizagarnięciejejmajątku.Wczasiejednejzwizyt
wdomurodzinnymw1623rokuwespółzmłodszymbratemElia-
szemzamordowaliBrzeźnickiegonagościńcuniedalekoKościa-
na.Krzysztofwporywienienawiścipoderżnąłgardłokonającemu,
anastępniewyciągnąłjegojęzykiprzybiłdostojącejobokdrogi
szubienicy.Zatenczynobajbraciazostaliskazaninainfamięiba-
nicję.OstatecznieprzypomocyprotektorazBirżbraciaznaleźli
schronieniewHolandii.Krzysztofmiałtampróczdoskonaleniasię
wfachuwojskowymopisywaćRadziwiłłowiwydarzenia,jakieza-
chodziływNiderlandach.Abyłtojedenzfrontówwojny,która
przeszładohistoriipodmianemtrzydziestoletniej.
30
