Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polskikondotierwbrazylijskiejdżungli
DziękidotacjomksiążęcymArciszewskipowylądowaniu
wHadzerzuciłsięwwirnauki,auczelnietejświeżejpotęgimor-
skiejoferowałymupierwszorzędnąwiedzęzzakresuinżynierii
wojskowej,artyleriiczynawigacjiokrętowej.Polak-jakjużwspo-
mniano-miałmożliwośćspacerupodniemorskimprzyużyciu
skórzanegohełmu,zaopatrzonegowustnikzrurkądooddycha-
niaiskórzanegoskafandra,cotakopisał:nMisternymtrafunkiem
dostałomisiętunauczyćrzeczywielcekosztownejichoćtotu
wodamonarchięswojąma,wkrajachtychniezwyczajnypodwodą
bezpieczniechodzić.Czegodoświadczając,wszedłempodSzewe-
lingiem[ScheveningennieopodalHagi-P.K.]wmorze”.Ichoć
jegoprzechadzkapodniemorskimomałoniezakończyłasiętra-
gicznie,bozadrasnęłagojadowitaryba(piotrosz),coprzypłacił
późniejdłuższąchorobą,tostwierdziłnakoniec:nRękimodpół-
toruniedzielruszyćniemógłiterazjeszczetegośladyzostawają.
Aleniedbam,kiedymtegodostąpił,czegobymzakilkatysięcy
złotychniedał”.
Gdywdrugiejpołowie1624rokurozgorzałynanowowalki
HolendrówzHiszpanami,KrzysztofArciszewskizaciągnąłsięna
ochotnikadoarmiiksięciaMaurycegoOrańskiego.Rokwcześniej
HiszpaniezdobyliBredę,którazostałaszybkoodbitaprzezHo-
lendrów,alewsierpniu1624podmuramimiastaznowustanęły
wojskaFilipaIV
,dowodzoneprzezsłynnegokondotierawłoskiego
wsłużbiehiszpańskiej,generałaAmbrosiaSpinolę.KsiążęMaurycy
ruszyłwięczeswoimwojskiemnaodsieczBredy.Rozpoczęłysię
długiewalkipozycyjne,podczasktórychHolendrzypierwszyraz
poznaliodwagęipomysłowośćmłodegoszlachcicazPolski.Jednak
przeciągającesięzmaganianadwyrężyłysiłyArciszewskiego,aco-
razbardziejnieregularnewypłatyodKrzysztofaRadziwiłłaskło-
niłygodozmian.PozdobyciuBredyprzezHiszpanówwczerwcu
1625rokuprosiłswojegoprotektoraopozwolenienawyjazddo
Francji,wktórejchciałpogłębićwiedzęidoświadczeniazdzie-
dzinyartylerii.KrzysztofRadziwiłłprzystałnato,alewcześniej
poleciłArciszewskiemuwrócićdoPolski.Tu,dziękidużejsumie
pieniędzy,udałomusięuzyskaćuwdowypoBrzeźnickimzgodę
31
