Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
CZĘŚĆI.Społeczeństwopolskiewlatach2004–2014
urodzeńbyłorelatywnieniewielkie(znajniższegowokresiepowojennympozio-
mu351,1tys.w2003r.do417,6tys.w2009r.)ispowodowałojedynieprzejściowe
(wlatach2008–2011)zahamowaniezapoczątkowanejw1997r.tendencjidepopula-
cyjnej.Jednakjużod2012r.ponowniezaznaczyłsięprocesdepopulacji,tymrazem
trwałeji,jakwskazująprognozy,skutkującejprzyszłymznaczącymspadkiemludno-
ściowym3.
Kształtowaniesięwtymczasiewskaźnikówcharakteryzującychrozrodczość
potwierdzakrótkotrwałośćodwrócenianiekorzystnychtendencjiwzakresieurodzeń.
Zwiększyłysięonenieznacznie,pozostającnapoziomieodległymodzapewniające-
goprzynajmniejprostąreprodukcjęludności.Rejestrowanadzietnośćwzrosłaz1,22
w2003r.do1,40w2009r.,aleczterylatapóźniejwynosiłajużtylko1,26dzieckana
statystycznąkobietęwwiekuprokreacyjnym.Wskaźnikreprodukcjiludnościbrutto
zmieniałsięwpodobnysposób–między2003r.i2009r.nastąpiłojegopodniesienie
zwartości0,594do0,678,anastępnieponownyspadekdopoziomu0,611w2013r.
Oznaczato,żePolska,wskaliglobalnejieuropejskiej,należydogrupypaństwnaj-
bardziejzagrożonychdepopulacją4.
Poczterechwcześniejszychlatach(2002–2005)występowaniaujemnegoprzy-
rostunaturalnego,wkonsekwencjinajwiększegowśródspołeczeństweuropej-
skichspadkurozrodczościodpoczątkulat80.XXw.(Strzelecki2013),wlatach
2006–2012Polskaponownienotowałaprzewagęurodzeńnadzgonami(najwyższą
w2008r.–35,1tys.),abypowrócićdoprzyrostuujemnegow2013r.Utrwalanie
sięspadkowejtendencjiwspółczynnikazastępowalnościpokoleńjestkonsekwencją
postępującychzmianwzorcarozrodczości,związanegozdominacjąurodzeńpierw-
szychidrugichkosztemdalszychorazprzesuwaniemsiępoziomuśredniegowieku
kobietwchwilirodzeniadzieci5.Nastąpiłwyraźnyspadeknatężeniaurodzeńwgru-
3WedługdługoterminowejekstrapolacyjnejprognozyUNDPliczbaludnościPolskibędziewynosiła:
w2035r.–37,2mln,w2050r.–34,9mln,aw2100r.zaledwieniespełna29,5mln(WorldPopulation
Prospects2010).NajnowszaprognozaludnościowaGUSprzewidujejeszczegłębszyspadekliczbylud-
nościPolski,wkońcuprognozowanegookresu(2050r.)maonawynosić33951tys.,costanowi88,2%
stanuz2013r.Tenspadeko4545tys.będzieniemalwcałości(ażw98%)dotyczyłludnościmiejskiej
(PrognozaLudnościnalata2014–2050,s.110).
4W2011r.mniejszyniżwPolsce,ujemnyprzyrostnaturalnycharakteryzowałłącznie17państw
europejskich:Białoruś,BośnięiHercegowinę,Bułgarię,Chorwację,Estonię,Grecję,Litwę,Łotwę,
Mołdawię,Niemcy,Portugalię,Rosję,Rumunię,Serbię,Ukrainę,WęgryiWłochy.Wtejgrupieznalazły
sięzatemgłówniepaństwawschodnio-iśrodkowoeuropejskie,aletakżeniektórepaństwazachodnie.
Wskaźnikiopisująceprokreacjęnieoddająjednakjednoznaczniestopniazagrożeniadepopulacją,bez
uwzględnieniarolidanegopaństwawmiędzynarodowychruchachmigracyjnych.Uwzględniającten
czynnik,należystwierdzić,żezagrożeniedepopulacjąjestdlaPolskiwiększeniżdlaniektórychzwymie-
nionychpaństw,szczególnieimigracyjnychpaństwZachodu,aletakżetychpaństwnaszegoregionu,
którenotująrelatywniemniejszeodpływyemigracyjne.
5W2013r.średniwiekkobietyrodzącejdzieckowPolscewyniósł29latijestoponadtrzylatawyż-
szyniżwlatach80.OilewtamtymokresiePolkinależałydonajmłodszychmatekwEuropie,toobecnie
zbliżająsiępodtymwzględemdoeuropejskiejśredniej,któraniecoprzekracza30lat(wyraźniewcześniej
niżPolki–oponadrok–rodządziecim.in.Ukrainki,Rosjanki,Białorusinki,BułgarkiiRumunki).
