Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CezaryŻołędowski,Ludnośćiprzemianyludnościowe
25
negookresu.Wperspektywieczasowejtejprognozyspołeczeństwopolskie,obecnie
ciąglejeszczejednozmłodszychwUE18,staniesięjednymznajstarszychwEuropie
(Żołędowski2013).
Zmianystrukturywiekuludnościbezpośredniowpływająnawielkośćpozosta-
jącychdodyspozycjizasobówpracy,traktowanychzarównojakoludnośćwwieku
produkcyjnym,jakitzw.potencjalnychzasobówpracyobejmującychludziwwieku
15–64lat.ZprognozyGUSnalata2008–2035wynika,żespadektychzasobów
wPolscestaniesięszczególnieintensywnyod2021r.
Wświetleprzedstawionejcharakterystykibieżącychprocesówludnościowych
orazprognoz,lata2003–2013możnauznaćzawpewnymsensieprzełomowedla
rozwojudemograficznegoPolski.Wrazzesłabnięciemaktywnościprokreacyjnej
rocznikówwyżudemograficznegokońcalat70.ipoczątkulat80.,któraspowodowa-
łaprzejściowąirelatywnieniewielkąpoprawęwskaźnikówreprodukcjiludności,pod
koniecomawianegookresunastąpiłoutrwalenieprocesówspadkuzaludnieniaPol-
skiistarzeniasięjejspołeczeństwa.Kontynuacjatychprocesówbędziepowodować
pogłębianiewkolejnychpokoleniachdysproporcjiwrelacjachmiędzynajmłodszą
inajstarszągeneracją,cozdaniemczęścibadaczyprowadzidonaruszeniarównowa-
gimiędzypokoleniowej19(Mączyńska2010,s.20–21).
Oznaczatorównież,żezewzględunacharakterzjawiskludnościowychzacho-
dzącychpodkoniecpierwszejdekadyczłonkostwawUE,Polskadefinitywniezna-
lazłasięwsytuacjiopisywanejteoretyczniejakoHdrugieprzejściedemograficzne”
(transformacjademograficzna)20.
Podsumowanie–wpływczłonkostwawUniiEuropejskiej
nasytuacjędemograficznąPolski
KształtowaniesięzjawiskdemograficznychwPolscewlatach2003–2013wska-
zujenakontynuacjęprocesówludnościowychzapoczątkowanychwpołowielat80.
XXw.ipogłębionychwkonsekwencjitransformacjiustrojowejpo1989r.Występu-
jącetendencjedemograficznesąodbiciemprocesówglobalnych,szczególniewyraź-
18WedługEUROSTATmedianawieku(wiekśrodkowy)populacjiUEwynosiław2012r.prawie
42lata,podczasgdywPolsceniecoprzekraczała38lat.
19WHZałożeniachpolitykiludnościowej”,opracowanychprzezRządowąKomisjęLudnościową
w2012r.,deficytmiędzygeneracyjnywurodzeniachzostałoszacowanyna30%.
20Tzw.pierwszeprzejściedemograficzne(transformacjademograficzna)polegałonaprzejściu
odwysokiejstopyurodzeńizgonówdoniskiejorazustabilizowaniupłodnościnapoziomieprostej
reprodukcjiludności.Teoriatabyłarozwijanaodkońcalat20.XXw.dolatpowojennychm.in.
przezW
.Thompsona,F
.NotesteinaiC.Blackera.Koncepcjatzw.drugiegoprzejściademograficzne-
go,opracowanawlatach80.XXw.przezR.LesthaegeiD.vandeKaa,odnosisiędonieciągłości
wreprodukcjiludności,czyliprzedewszystkimspadkupłodnościponiżejreprodukcjiprostej(Kotowska
1999;Okólski2004).
