Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JacekWojnicki
•zapewnionąwolnośćiswobodyobywatelskieorazochronęprawobywatel-
skich,
•zapewnionąwolnośćprasyiprzekonań.
Występowanieczęścizwymienionychkryteriówpozwalauznaćpaństwoza
częściowodemokratyczne.Zkoleipaństwa,doktórychnieprzystajeżadnezpo-
danychkryteriów,uznajemyzapaństwaniedemokratyczne2.
Odemokracjimożnamówićwkontekściepolitycznym,społecznymorazgo-
spodarczym.Wymiarpolitycznyzakładaspełnienietrzechzasadniczychprze-
słanek:
1)istniejezakresprawniegwarantowanychorazrealnieistniejącychwpaństwie
wolnościiprawczłowiekaiobywatela;
2)istniejestopieńgotowościorganówwładzpublicznychdoprzestrzegania
wiążącegoichprawa,wtymszczególnieprocedurodnoszącychsiędopowo-
ływanianakierowniczestanowiskawadministracjipaństwowejorazpodej-
mowaniawiążącychdecyzjiwładczych;
3)funkcjonujezakresudziałuobywateliwpodejmowaniudecyzjiwsprawach
publicznych(czylisprawowaniuwładzypublicznej).
Wkontekściedemokracjispołecznejmożemymówićwwersjiradykalnej
orównymdlawszystkichdostępiedoróżnegorodzajudóbr,awodmianie
umiarkowanej-odążeniudowyrównywaniapoziomustartużyciowegooby-
wateli.Zkoleiodemokracjigospodarczej(ekonomicznej)możemymówić,gdy
występujązróżnicowaneformypartycypacjipracownikównajemnychwzarzą-
dzaniuzakładamipracyorazwzyskachtychzakładów.Wedleniektórychkon-
cepcjiideowych(lewicasocjalistyczna,lewicaanarchosyndykalistyczna,kato-
lickamyślspołeczna)niejestmożliweustanowieniedemokracjipolitycznejbez
ukształtowaniaformdemokracjispołecznejczygospodarczej3.
Demokracjamożebyćdefiniowananatrzysposoby-wujęciuaksjologicz-
nym,proceduralnymimaterialnym.Wujęciuaksjologicznymdemokracjajest
uznawanazasposóbrządzeniaopartynaswoistymkataloguwartościpolitycz-
nych,takichjakwolność,równość,godnośćczłowieka,sprawiedliwość,plu-
ralizmitolerancja.Wujęciuproceduralnympodkreślasięznaczenieinstytucji
imechanizmówsprawowaniawładzypaństwowej.Wtakimdefiniowaniude-
mokracjęutożsamiamyzkonkretnymmodelemreżimupolitycznego.Natomiast
wujęciumaterialnymdemokracjajestrozumianajakorealnyefektspołeczny,
któryłączyformalneregułysprawowaniawładzyztreściąpolityki.Procedury,
instytucjetraktowanesąwnimjedyniejakośrodeksłużącydoosiągnięciaokre-
ślonychcelówspołecznych4.
2E.Zieliński,Naukaopaństwieipolityce,Elipsa,Warszawa1999,s.127.
3P.Winczorek,dz.cyt.,s.226.
4J.Mazur,Politologiachrześcijańska,Wydawnictwo:TygodnikKatolickinNiedziela”,
Częstochowa2001,s.70.
16
