Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W.Radziwiłłowicz,Depresjaudzieciimłodzieży,Kraków2010
ISBN:978-83-7587-581-2,©CopyrightbyUniwersytetGdañski,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
20Rozdział1.Głównezagadnieniapsychopatologiirozwojowej
okresieczasuwrozwojujednostki.Dlategoteżprocesróżnicowaniazakłada,że
rozwójnastępujewuporządkowanysposóbzrelatywnieprostej,rozproszonejfor-
mywkierunkucorazbardziejzróżnicowanej,złożonejorganizacjiskładającejsię
zróżnorodnychwymiarów,poziomówihierarchii5.
Ponieważczęścijakiegokolwieksystemulubcałościwpływająnasiebiewzajem-
nie,zróżnicowaniepojawiającesięwjednymsystemiepsychologicznym(np.poznaw-
czym)prowadzidozmianwinnychsystemachpsychologicznych(neurofizjologicz-
nym,emocjonalnymispołecznym),anoweorganizacjesątworzonewodpowiedzi
natezmiany.Zatemdrugimaspektemukierunkowaniazmianyrozwojowejjestto,
żezróżnicowaniepołączonezobopólnymiwpływamiwśródróżnorodnychsyste-
mówprowadzidointegracjihierarchicznej.Innymisłowy,wczasiegdyfunkcjo-
nowaniestajesięcorazbardziejodrębneispecyficznedziękiróżnicowaniu,grupy
specyficznychfunkcjisązpowodzeniemłączoneponowniewcorazbardziejzłożone
systemypsychologiczne,którerazemtworząnowekoherentnecałości.Dlategoteż
noweaspektyizmianyjakościowewfunkcjonowaniupsychologicznympojawiająsię
dziękiwzrastającejokreśloności(tzn.różnicowaniaumiejętnościiwiedzy)orazpo-
nownemułączeniu(czyliponownejintegracji)systemówpsychologicznych(Zigler,
Glick,1986).
Przykłademzasadyortogenetycznejjestrozwójregulacjiemocjonalnejwe
wczesnymdzieciństwie.Jestonukazanywuporządkowanejseriijakościowychoraz
ilościowychzmianopartychnaróżnicowaniuiintegracjiróżnorodnychdziedzin
funkcjonowania,czylineurofizjologicznej,poznawczej,lingwistycznejipsychospo-
łecznej(Cohn,Tronick,1989;Brzezińska,2000).Proces,wtrakciektóregonowo
zróżnicowaneumiejętnościsąhierarchicznieintegrowanewjakościowoodmienny
sposóbregulacjiemocjonalnej,jestprzedstawionywewzajemnymoddziaływaniu
międzyniemowlęciemajegoopiekunem.
Takżerozwójośrodkowegoukładunerwowego(zwłaszczapłatówczołowych)
wpołączeniuzrozwojempoznawczymimotorycznymskutkujebardziejefektyw-
nymi,odmiennymisposobamiradzeniasobiezemocjamiiichwyrażaniem(Tom-
psoniin.,1995).Popierwsze,doświadczeniaemocjonalnestająsięcorazbardziej
zróżnicowane,gdyniemowlętazaczynająwyrażaćemocje,takiejakzłość,zazdrość
istrach.Podrugie,wpływjestzorganizowanywokółrównowagicelówodnoszących
siędozwiązkówmiędzyludzkich,przywiązaniadoopiekunów6,utrzymaniapo-
5Naprzykładuśmiechaniesięstajesięcorazbardziejzróżnicowanewformieintencjikomunikatywnej
iwrażliwościnakontekstwrazzdorastaniemdzieci.
6Style,inaczejtypyczywzorceprzywiązania,wykraczająpozapierwotnieprzyjętyobszarrelacji
dziecko(niemowlę)–matka(opiekunka)idotycząwiększościważniejszychbliskichzwiązków
(relacji)interpersonalnychkształtowanychwokresiemłodościidorosłości(Bowlby,1980;Ko-
bak,Sceery,1988;VanIjzendoorn,Kroonberg,1988;Grossmann,Grossmann,1990;Belsky,
Cassidy,1994;Tompsoniin.,1995;Kuczyńska,1998;Rostowski,2003;Plopa,2005a,b).Styl
przywiązaniamożnaokreślićjakostopieńpoczuciazaufaniaibezpieczeństwawzwiązkachin-
