Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W.Radziwiłłowicz,Depresjaudzieciimłodzieży,Kraków2010
ISBN:978-83-7587-581-2,©CopyrightbyUniwersytetGdañski,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
1.3.Własnościzmianrozwojowych
21
czuciabezpieczeństwaiodkrywaniaprawfizyki(Belsky,Cassidy,1994).Potrzecie,
sposobyradzeniasobiezemocjamisącorazbardziejelastyczne,ponieważniemow-
lętacelowozabiegająokontaktyspołecznejakośrodekutrzymaniapozytywnego
wpływu,używająważnychdlasiebieosóbjakoźródłainformacjiwdwuznacznych
sytuacjachspołecznych(np.odniesieniaspołeczne),konstruująirealizująokreślone
działaniawceluuzyskaniapomocyiwsparciazestronyopiekunów(np.strategie
przywiązania)orazpolegająnazabawiewceluuwolnieniasięodstresującychwyda-
rzeń.Reorganizacjewzdolnościachregulowaniaemocjiwystępująpóźniejprzezcałe
życie.Dlategoteżokresyprzedszkolnyiwczesnegodzieciństwasącharakteryzowa-
neprzezreorganizacjezdolnościregulowaniaemocji,któresączęściowowspierane
przezdalszeróżnicowaniesystemówspołecznych,lingwistycznychipoznawczych
(Coleiin.,1994;Cohn,Tronick,1989).
Badanieprocesówrozwojowychokreślonychprzezzmianęukierunkowaną
jestistotnymzagadnieniempsychopatologiirozwojowej.Należyrównieżzauważyć,
żemodelekontekstualneopisująmechanizmyrozwojuszerzejniżjakorosnąceróż-
nicowanieihierarchicznaintegracjawobrębiesystemówpsychologicznych.
Popierwsze,zasadaortogenetycznajestbardzoprzydatnawposzerzaniu
identyfikacjiregularnościzmianywzwiązkumiędzydzieckiem(jegosystemami
psychologicznymi)ikontekstem(Lerner,Kauffman,1985).Wokresiedorastania
kontekstyrównieżstająsięcorazbardziejzróżnicowanewporównaniuzwcześ-
niejszymiokresamirozwoju.Szerszysystemrodzinnyorazspołeczności:sąsiedzka,
rówieśnicza,szkolnaisubkulturowa,nabierającorazwiększegoznaczenia(Boyce
iin.,1998;Obuchowska,2000).Złożoność,którajestwynikiemrosnącegorozdzie-
laniakontekstów,równieżwymagaznacznejintegracjihierarchicznej,szczególnie
wformienegocjowaniasiłyzaangażowaniawtekonteksty.Naprzykładgłównym
zadaniemwokresiedorastaniajestustalenierównowagimiędzyudziałemwkon-
tekstachpozarodzinnych(np.rówieśnicy,związkiuczuciowe),któresprzyjająauto-
nomii,iutrzymaniempełnychwsparciarelacjiwrodzinie.Zatemmechanizmem
rozwojujestproceszmianzachodzącychwrazzinnymiwstalezmieniającymsię
świecie(Trempała,2000).
terpersonalnych,którykształtujesięwokresieniemowlęctwaiwpływanazachowaniainterper-
sonalneprzezcałeżycie.Najczęściejwyróżniasięstyle:bezpieczny(cechujegozaufaniedziecka
domatki,wiarawjejdostępnośćiwrażliwośćwyrażającąsięgotowościąniesieniawsparciaoraz
opieki),unikający(związanyzbrakiemzaufaniadomatki,któradługobyłaniedostępnai/lub
niewrażliwanamanifestowaneprzezdzieckopotrzeby;konsekwencjąobronnegowyłączania
informacjiwyzwalającychlękjestunikaniebliskiegokontaktujakoformaobronyprzedzranie-
niem),lękowo-ambiwalentny(wiążesięzniskimpoczuciembezpieczeństwadziecka,którewy-
nikazniepewnościdotyczącejdostępnościmatkiijejgotowościreagowanianapotrzebydziecka;
dzieckoodczuwasilnylękprzedrozstaniemzmatką,ajejpowrótpowodujeulgęiwyzwalazłość
kierowanąnamatkę)izdezorganizowany(dzieckomożemiećpoczuciebezpieczeństwawrelacji
ztylkojednymrodzicemlubprzejawiaszeregniespójnychzachowańniewerbalnych,np.zbliża
sięzodwróconągłową).
