Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
naskórkowa,wktórejtworzeniupodstawowąrolęodgrywawarstwarogowanaskórka.Bariera
naskórkowazjednejstronyzabezpieczaprzedwnikaniemdrobnoustrojówchorobotwórczychoraz
kontrolujewchłanianiesubstancjizpowierzchniskóry,zdrugiejzaśchroniprzedutratącennych
składnikóworazodparowywaniemwodyzgłębszychwarstwnaskórkaiskórywłaściwej.Strukturę
warstwyrogowejnaskórkatworząkorneocyty,otoczonekopertąrogowąipołączonewzajemnie
korneodesmosomami,orazsubstancjamiędzykomórkowaskładającasięgłówniezeskładników
lipidowych(cholesterolu,ceramidów,wolnychkwasówtłuszczowych)oraztzw.naturalnegoczynnika
nawilżającego(
naturalmoisturizingfactor
–NMF).Złożonastrukturalipidówibiałekwarstwyrogowej
orazjejwłaściwościbiofizyczneprzyczyniająsiędoutrzymaniaintegralnościnietylkobariery
naskórkowej,aleicałegoorganizmu[1,2].
Zaburzeniafunkcjonowaniabarierynaskórkowejmogąwystępowaćfizjologicznieuwcześniaków
iosóbstarszychwwynikudziałaniaczynnikówegzogennych(klimat,promieniowanieUV
,detergenty),
atakżenaskutekniewłaściwejpielęgnacji.Spotykasięjetakżewprzebieguterapiidermatologicznych,
m.in.retinoidamistosowanymidoustnieimiejscowo,kortykosteroidamiczynadtlenkiembenzoiluoraz
wprzebieguświatłolecznictwairadioterapii.Ponadtosąchoroby,wktórychdochodzidogenetycznie
uwarunkowanegozaburzeniabarierynaskórkowej(atopowezapalenieskóry–AZS,rybiałuska,
rogowiec)lubdowtórnegojejuszkodzeniawprzebieguprocesówzapalnych(łuszczyca,wyprysk
przewlekły)[3].
Suchośćskóryjestczęstymobjawemklinicznymzaburzeńfunkcjonowaniabarierynaskórkowej.
Spadekstopniauwodnieniawarstwyrogowejpowodujepojawieniesięobjawówklinicznychwpostaci
suchościiszorstkościskóry,zmniejszeniajejelastyczności,nadmiernegozłuszczania,łatwiejszego
pękaniaorazzwiększeniaprzepuszczalności.Objawytezkoleizwiększająpodatnośćskórynadziałanie
czynnikówegzogennych(podrażnienia,infekcje,alergie)orazsąprzyczynąpojawieniasięświądu.
Emolienty(łac.
emolliere
–zmiękczać)sątopreparatydostosowaniazewnętrznegoowłaściwościach
nawilżających,natłuszczającychiuelastyczniającychskórę.Głównymzadaniememolientówjest
odbudowauszkodzonejbarierynaskórkowejorazprzywróceniejejfunkcji.Efekttenjestosiąganyprzy
udzialetrzechróżnychmechanizmów:efektuokluzji,wiązaniaiutrzymywaniawodywobrębiewarstwy
rogowejorazprzezdostarczenieskładnikówlipidowychczybiałkowych,którychbrakujewzmienionej
chorobowowarstwierogowej[4].
Substancjemającedziałanieokluzyjnepokrywająpowierzchnięnaskórkawarstwą,którazapobiega
ucieczcewodypoprzezparowanie.Wtensposóbzmniejszasięznaczącoprzeznaskórkowautratawody
(
transepidermalwaterloss−
TEWL).Wodazatrzymanawnaskórkuprzenikadokorneocytów,zwiększa
ichturgoriobjętość,przezcoprzestrzeniemiędzykomórkoweulegająuszczelnieniu,abariera
naskórkowazyskujewiększąintegralność.Własnościokluzyjnewykazują:wazelina,parafina,woski,
sterole,fosfolipidy,kwasytłuszczowe(stearynowy,lanolinowy),alkoholetłuszczowe(lanolinowy,
cetylowy,stearynowy)ialkoholewielowodorowe(glikolpropylenowy)[5].
Efektwiązaniaiutrzymaniawodywwarstwierogowejnaskórkawywierajątzw.humektanty,które
chłonąwodęzotoczeniaigłębszychwarstwnaskórka.Humektantysązłożonągrupązwiązków,wskład
którejwchodzą:makrocząsteczki(kwashialuronowyijegosole),glikozaminoglikany,alfa-hydroksykwasy
(AHA),związkiniskocząsteczkowe(glicerol,glikolpropylenowy,sorbitol)oraznienasyconekwasy
tłuszczowe(NNKT)–linolowy,linolenowy,arachidonowy.WieleztychsubstancjiwchodziwskładNMF
,
naktóryskładająsięniezwyklehigroskopijnesubstancje,główniemałocząsteczkowepeptydy,
hydroksykwasyimocznik.Donajbardziejskutecznychhumektantównależygliceryna(glicerol)stosowana
wpreparatachzewnętrznychwstężeniu2-10%.Humektantywpreparatachemolientowychzawsze
powinnybyćłączonezsubstancjamiokluzyjnymi,gdyżpodawanieichsamychmożesięprzyczynić
dozwiększeniautratywodyprzezwzmożenieTEWL[6].
Zasadnicząroląemolientówjestodbudowabarierynaskórkowejprzezdostarczanieskładników
lipidowychczybiałkowych,którychbrakujewzmienionejchorobowowarstwierogowej.Substancje
suplementującelipidystanowiąszerokągrupęzwiązków,takichjak:cholesterol,skwaleny,fosfolipidy,
kwasytłuszczowe,którychobecnośćzapewnianietylkosamąsubstytucjębrakującychskładników,aleteż
wpływaregulująconaróżnicowaniekeratynocytów.Nierzadkimidośćcennymźródłemsubstancji
białkowychilipidowychsąwyciągiiolejeroślinne(olejzorzechówmakadamia,olejzawokado,olej
słonecznikowy,olejznasionwiesiołkaiinne).ZawartewnichNNKTuzupełniająceramidynaskórka
ibiorąudziałwprocesachregeneracyjnych[7].
