Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WAmerycewprowadzenienowychmetodwytwórczychszybkostałosięko-
niecznością,narzuconąprzezsamcharakterolbrzymiegokraju,wktórymgo-
spodarkarozwijałasięnadziewiczychterytoriach,opanowywanychstopniowo
przeznapływającefalebiałychosadników.Wtychokolicznościachnajwiększy-
miwyzwaniamiokazywałysięwielkieodległościirzadkiezaludnieniezajmo-
wanychterenów,szczególnietychnazachódodrzekiMissisipi.Powodowało
toniewyobrażalnetrudnościkomunikacyjneidotkliwy(mimoniewolnictwa)
brakrąkdopracy,któretoproblemyrozwiązaćmogłyjedynierozwójproduk-
cjiprzemysłowejorazstworzenietranskontynentalnejsieciliniikolejowych.
Przemożnymbodźcemdopodjęciatychwysiłkówokazałsięzainicjowany
przezsenatorazKentuckyHenry’egoClayaprogrampolityczny,którydopro-
wadziłdouchwaleniaw1824rokuPlanutaryfcelnych.Wprowadzającwysokie
opłatyzaimportowanezEuropytowary,ustawatachroniłarodzimychwytwór-
cówiskłaniałaichdoinwestowaniaorazrozwijaniaprodukcjiprzemysłowej
wkraju8.Amerykańskieosiągnieciawtejdziedzinieniebyłyjednaktylkowy-
nikamiprostegopodniesieniaceł.Brałysięprzedewszystkimzespołecznych
ipolitycznychuwarunkowań,jakieukształtowałysiępouchwaleniuw1787roku
amerykańskiejkonstytucji.Wyrastajączduchaideałówoświecenia,gwaranto-
wałaonaniebywałegdzieindziejswobodyosobisteispołeczne.Wrezultacie
uwolniłotoogromludzkiejenergiiiprzedsiębiorczości,walnieprzyczyniając
siędoszybkiegorozwojumłodegokraju.
Aktywnościgospodarczejsprzyjałteżrozwójprawapatentowego,którego
podwalinypowstałyjużw1790roku,wrazzuchwaleniemprzezKongresUSA
ustawynazwanejAnActtoPromotetheProgressofUsefulArts.Jejnoweli-
zacja,przeprowadzonaw1838roku,jużnietylkozachęcaładodokonywania
wynalazków,lecztakżezabezpieczałainteresyichtwórców,chroniącwłasność
intelektualnąiregulującorzecznictwosądówwtymzakresie.Wprowadziła
zasadęustalaniapierwszeństwaprzedprzyznaniempatentu,coznakomicie
ułatwiłodochodzenieprawwprzypadkupróbpodrabianiaikopiowaniachro-
nionychnimwytworów.
Ogromniepobudziłotorozwójwynalazczości.Gdywięcdo1838roku
przyznanowStanachZjednoczonychzaledwie500patentów,towciągukil-
kulatpouchwaleniunowejustawyzarejestrowanoichjużponad10tysięcy9.
WrezultaciebardzowieluprzedsiębiorcówzokresuBpozłacanegowieku”
wywodziłosięzgronawynalazców,którzypostanowiliwzbogacićsiępoprzez
podjęcieprodukcjidóbrnapodstawiewłasnych,zastrzeżonychpatentów-
takwłaśnie,jakzrobiłtoWaterman.Niedziwizatemto,żepodczasWystawy
ŚwiatowejwLondyniewroku1851zwiedzającaKryształowyPałacpublicz-
8
Por.Ch.iP.Fiell,Design.Historiaprojektowania,przeł.A.Cichowicz,Wydawnictwo
Arkady:Warszawa2015,s.100.
9Tamże.
28
