Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dziedzinachżyciawywołałonzmianynaniewidzianądotądskalę6.Dziękinim
społeczeństwoplantatorówidrobnychfarmerówprzekształciłosięwnowoczesny
naród,który-ufnywswesiłyiwewsparcieOpatrzności-zbudowałpotężne
fabryki,stworzyłgigantycznąsiećliniikolejowychorazwzniósłliczącemiliony
mieszkańcówmiasta,porazpierwszyoświetlaneelektrycznością.
WynalezieniewiecznegopióradoskonalewpisywałosięwtenetosAmery-
ki,wktórejwzbierającynurtnowoczesnościimaszynowejprodukcjitorował
drogęrozwojowidrapieżnegokapitalizmuibezwzględnejkonkurencji.Jako
swegorodzajusignumtemporis,wiecznepiórarównocześnieodzwierciedlały
tecywilizacyjneprzemiany,jakizapisywałyjenakartachamerykańskiejhi-
storii.Ukształtowałjebowiemnienasyconygłódinnowacjiwchłanianychprzez
rozpędzonąmachinęprzemysłu,któraprodukowałaprzyborypiśmienneina-
tychmiastjewykorzystywaławbiurachikantorachfabryk,dającychzatrud-
nieniemilionompracowników.
Wtychrozgorączkowanych,pełnychoptymizmu,choćmocnoszemranych
czasachwydawałosięwięc,żenaoczachwspółczesnychziszczasięAmerican
dream.NieomalkażdymógłwtymśniezostaćsławnymwynalazcąijakWa-
termanstworzyćkompaniędostarczającąprzyborypiśmiennepołowieświata.
Wjegosukcesiezawierałsięnowoczesnymitopionierachpostępu:racjona-
lizatorach,konstruktorachsamoukachizuchwałychprzedsiębiorcach,którzy
wkrajunieograniczonychmożliwościzpucybutówstawalisięmilionerami.
Zaoceanwyruszaliwszaknajodważniejsiinajbardziejzdeterminowani
ryzykanci,którzywierzyli,żedziękiambicji,zaradnościipracywpocieczoła
dorobiąsięwAmerycemajątkuiodmieniątamswenędzneżycie.Chcącwybić
sięwspołeczeństwieopodobnychdoichwłasnychaspiracjach,musielichwytać
sięnajróżniejszychpomysłów,podejmowaćniezwykłewyzwaniairadzićsobie
wkażdejsytuacji.DlategoWatermanowskablotstorystałasiękanoniczną
opowieściąztamtychczasów,pobudzaławyobraźniępokoleńamerykańskich
wynalazców,którzyczerpalizniejnadziejęnaodniesieniewłasnegosukcesu.
Wspierałyichwtymduchjankeskiejzaradnościiprotestanckaetykapracy,
wktórejniemieckiekonomista,socjologifilozofMaxWeberdopatrywałsię
najgłębszejmotywacjirozwojukapitalizmuiprawdziwegoźródłarewolucji
przemysłowej7.Wieluamerykańskichkonstruktorówiinżynierówpochodzi-
łozaśzAnglii,wktórejrewolucjatazaczęłasięjużwpołowieXVIIIstulecia,
napędzałarozwójprzedsiębiorczościistymulowaławynalazczośćniezbędną
dlarozwijaniamaszynowejprodukcji.
6
Por.J.Osterhammel,HistoriaXIXwieku.Przeobrażenieświata,przeł.W.Molik,Wy-
dawnictwoPoznańskie:Poznań2013,s.95.
7
M.Weber,Etykaprotestanckaaduchkapitalizmu,przeł.B.BaraniP.Miaziński,Wy-
dawnictwoAletheia:Warszawa2011.
26
