Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
1.Rodzinawekonomii
Zewzględunamalejące–wrazzewzrostemwielkościanalizowanejgrupy–
możliwościrzeczywistychinterakcjipomiędzyczłonkamitejgrupyszczegółowe
badanianadrodzinąograniczająsięzazwyczajdostosunkowowąskiejgrupyosób
faktyczniezesobąpowiązanych(określanychwgenealogiijakorodzinamała,obej-
mującawyłącznierodzicówidzieci,lubrodzinawielopokoleniowa,obejmująca
takżeinnychkrewnych,przedewszystkimdziadków).Rodzajuwzględnianychpo-
wiązańniejestjednakjednoznaczniezdefiniowany–zależyzarównooddyscypliny,
zpunktuwidzeniaktórejprowadzonajestanaliza,jaki–awłaściwieprzedewszyst-
kim–odnormprzyjętychwdanejspołecznościiświatopoglądubadacza.
Różnicewsposobiepostrzeganiastruktury,cechcharakterystycznych,zadań
orazfunkcjiwspołeczeństwietowarzysząrefleksjinadproblematykąrodzinyod
najdawniejszychczasów.Bardzokonkretne–choćróżne–wskazaniawzakresie
sposobukształtowaniarodzinwpisanesąwtradycjewszystkichwielkichreligii
isystemówfilozoficznych.Pierwszepróbytworzeniateoriirodzinypojawiająsię
uArystotelesa(por.Arystoteles2006),który–podobniejakwielupóźniejszych
twórców–postrzegałmałżeństwojakopodstawowąformęwspólnegożyciadwojga
ludzi.Jednaksystematycznarefleksjanaukowanadrodziną,prowadzonapoczątko-
wonagrunciesocjologii,maswojepoczątkidopierowpołowieXIXw.Zapropono-
wanewtedyprzezA.Comte’a,jednegozprekursorówsocjologii,określenierodziny
jakopodstawowejgrupyspołecznej,naktórejopierasięcałespołeczeństwo,stano-
wićbędziepunktwyjściadodalszychanaliz.Definicjataokreślabowiem–chociaż
wbardzouproszczonysposób–relacjępomiędzyrodzinąaspołeczeństwem,ale
przedewszystkimakcentujefundamentalneznaczenierodzinyjakogrupyosób2.
Współcześnierodzinajakoinstytucjaspołecznapozostajewkręguzaintereso-
wańwieludziedzin–zwłaszczapsychologii,socjologii,pedagogikiorazprawa.Sto-
sunkowomałejestnatomiastzainteresowanieproblematykąrodzinywekonomii.
Przyczynytakiegostanurzeczynależałobyposzukiwaćwokreśleniupodstawowego
obszaruzainteresowańekonomii,jakimsądecyzjedotyczącegospodarowaniaogra-
niczonymizasobami.Wodniesieniudorodzindecyzjetedotycząmiędzyinnymi
strukturykonsumpcji,świadczeniapracyorazoszczędności.Niekonieczniejednak
towłaśnierodzinastanowipodstawowąjednostkę,naktórejpoziomiedecyzjetesą
podejmowane.Zapodstawowąjednostkęsferykonsumpcjiprzyjmujesiębowiem
gospodarstwodomowe,czyligrupęosóbrazemgospodarującychwoparciuowspól-
nymajątekorazbudżetwceluzaspokojeniapotrzebwszystkichjejczłonków(por.
Bywalec2010,s.45).Takrozumianegospodarstwodomowemożebyćtożsame
2Późniejszepracedotycząceistotyrodzinyniekiedywdiametralnieodmiennysposóbpostrze-
gałyznaczenierodziny.Przenoszącodpowiedzialnośćzawychowaniedziecizrodzinynapaństwo,
wznacznejmierzekwestionowanoznaczenieinstytucjirodziny.Początkówtegosposobupatrzenia
możnaszukaćuPlatona,ideetezostałyrozwiniętem.in.przezK.MarksaiF.Engelsa(por.np.Engels
1969,rozdz.II:Rodzina).Praktycznepróbyzastąpieniarodzinywobszarzejejfunkcjizwiązanych
zwychowywaniempotomstwabyłypodejmowane(wformieeksperymentów)wramachdwóchnaj-
większychtotalitaryzmówXXw.–komunizmuifaszyzmu.
