Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Bilanspłatniczyarezerwydewizowe–ujęciemonetarne
23
wmiaręzmniejszaniasięrezerwwalutowych(lubrosła,gdywzrastająrezerwymiędzyna-
rodowe).Wprzypadkusterylizacjizmianywielkościrezerwtrudnojestzałożyćsyme-
trycznośćtegoprocesu,tj.abyzmianystanurezerwiwielkościpodażypieniądzadokony-
wałysięwsposóbekwiwalentny(wrelacji1:1).
Wprzypadkukrajównieprodukującychropynaftowejpo1973r.,przyczynywystępo-
wanianierównowagipłatniczejznacznieróżniłysięodtych,jakiesugerowałydiagnozy
opartenamodelumonetarnym.Bilansepłatniczewiększościtychkrajówcierpiałygłów-
nienaskutekgwałtownychwahańtermsoftrade,aponadtokrajetenapotykałynapodsta-
woweproblemystrukturalnezwiązanezniskąelastycznościądochodowąpopytunaich
towaryeksportowewporównaniuzimportem.Wsystemierównańogólnejrównowagi
czynnikitemogąujawniaćsięwpostacinierównowagimonetarnej,jednakżepierwotnym
źródłemdeficytubilansupłatniczegoniebyłpoczątkowybrakrównowagimonetarnej.
Literaturaprzytaczawieleprzykładów,którewcorazwiększymstopniupodważająwiary-
godnośćpodstawowejwersjimonetarnegopodejściadomechanizmudostosowawczego,
samoistnieprzywracającegonierównowagębilansupłatniczego.Wskazujesięwszcze-
gólnościnaprzypadkikrajówuprzemysłowionych,któreprzechodziłypoważnąrecesję
gospodarcząirównocześniewykazywałydeficytywbilansiepłatniczym.Przedstawiciele
szkołymonetarnejwyraźniesugerują,żewystępowanierecesjijestzwiązanezniedosta-
tecznąpodażąpieniądza,podczasgdypodejściemonetarnedobilansupłatniczegoutożsa-
miadeficytpłatniczyzpowstawaniemnadwyżkipodażypieniądza,copozostajewsprzecz-
nościzkoncepcjąmonetarną.Podobnąniespójnośćmodelumonetarnegowsposobiein-
terpretacjiprzyczynewolucjistanubilansupłatniczegomożnazauważyćwprzypadku
krajuuzyskującegonadwyżkępłatnicząwwarunkachrosnącejinflacji.Zmianystanure-
zerwmiędzynarodowychniemogąbyćjednocześnieprzyczynąwzrostuinflacjiiwystą-
pienianadwyżkibilansupłatniczegozwiązanejzewzrostempopytunapieniądzkrajowy.
Objaśnieniaźródełnierównowagipłatniczejpłynącezdiagnozypodejściamonetarnego
mogąokazaćsięniebezpieczne,anawetszkodliwedlapolitykigospodarczej.Koncentro-
wanieuwaginaprzywracaniurównowagibilansupłatniczegopoprzezzmianykrajowej
relacjipopytuipodażynapieniądz,ignorujezmianywwewnętrznejstrukturzebilansu,
azwłaszczaprzesunięciawgłównychpozycjachrachunkuobrotówbieżących,które
wpływająnarealnydochódkrajowyinawykorzystaniemocyprodukcyjnychorazpozio-
mubezrobocia.Deficytrachunkuobrotówbieżących,coprawda,możebyćograniczany
(lubeliminowany)poprzezodpowiedniowysokiestopyprocentowe,zapewniająceduży
napływkapitałuzagranicznego.Jednocześnierosnącestopyprocentowenarynkukrajo-
wymbędązniechęcaćwieluinwestorówkrajowychdouruchomieniamocywytwórczych
ipowstrzymywaćwcześniejzaplanowaneinwestycjewrealnymsektorzegospodarki.Po-
nadto,stopyprocentowemogązostaćpodniesionezbytwysoko(overshooting),comoże
wpływaćnazahamowanietempawzrostugospodarkiidalszepogorszenierównowagi
bilansupłatniczegowefekcieprzeszacowaniawgórękursuwalutowego(aprecjacjiwalu-
tykrajowej).
Jeślizatemstanrealnegosektoragospodarczegomabyćefektywniechroniony,polity-
kadostosowawczabilansupłatniczegopowinnaraczejkoncentrowaćsięnadeterminan-
tachrachunkuobrotówbieżących.Ideatakaległaupodstawpierwotnejhistoryczniekon-
cepcjidziałaniaMiędzynarodowegoFunduszuWalutowego,któradefiniowałafundamen-
