Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Istotafunkcjonowaniaprzedsiębiorstwanarynkukapitałowym
19
Wramachteoriimenedżerskichsformułowanokilkamodelimaksymali-
zacjisprzedaży,użytecznościdlamenedżeróworazwzrostu.O.Williamson
zaproponowałnaprzykładkoncepcjęmaksymalizacjimenedżerskiejfunkcji
użyteczności3,aR.Marrisstwierdził,żenajważniejszymcelempracymene-
dżerówjestpowiększanierozmiarówspółki,gdyżwzrostwielkościprzed-
siębiorstwaoznaczazwyklewzrostwynagrodzeniakierownictwaibezpie-
czeństwozatrudnieniawprzyszłości4.Realizacjaceluwyznaczonegoprzez
przedsiębiorstwo,acozatymidzie,jegowłaścicieli,łączysięzproblemem
nadzorukorporacyjnego.Realizacjaceluwynikającegozesposobufunkcjo-
nowaniaprzedsiębiorstwanarynkukapitałowymwiążesięzewzrostemjego
wartości,aefektywnynadzórkorporacyjnysprzyjamaksymalizacjirynkowej
stopyzwrotuzinwestycjiwjegoakcje.Wliteraturzeprzedmiotupowstało
wieleteoriipoświęconychtemuzagadnieniu,anajważniejszeznichzostaną
przedstawioneponiżej.
TeoriaagencjisformułowanazostałaprzezA.AlchianaiH.Demsetza,aroz-
winęlijąM.JenseniW
.Meckling,którzyodwołująsięwniejdozwiązkumiędzy
pryncypałami(akcjonariuszami)iagentami(menedżerami).Zgodniezniąpryn-
cypałowiewynajmująagentówdorealizowaniaswoichcelów5.Teoriataspro-
wadzakoncepcjęnadzorukorporacyjnegojedyniedorelacjiinwestorówzza-
rządzającymi,cojestuproszczeniempozwalającymnazrozumienieistniejących
zależnościwrazzkorzyściamiiproblemami,któremogąsiępojawićwprzedsię-
biorstwie.Inwestorzyoczekująnapewnedziałaniamenedżerów,którzyzkolei
mogąunikaćichrealizowania6.Obiestronymajązatemwłasneinteresy,comoże
doprowadzićdoutratyrównowagiwobrębiezależnościmiędzyagentamiipryn-
cypałami.Zgodniezzawartąumową,menedżerzobowiązujesiędziałaćwin-
teresiewłaściciela,jednakagentmaprzewagęinformacyjnąnadpryncypałem,
aichinteresy,jakjużwspomniano,niezawszesązbieżne.Pryncypałmusiwięc
kontrolowaćdziałanieagentaistosowaćbodźcezachęcającegodopodejmowa-
niadecyzjiwinteresieprzedsiębiorstwa,acozatymidzie,właścicieli..Podejście
toodnosisięwznacznymstopniudosposobówzarządzaniarelacjamiinwestor-
skimiwprzedsiębiorstwie.Narysunku1.1przedstawionograficznąkoncepcję
modeluagencji.
3
O.Williamson,Instytucjeekonomicznekapitalizmu,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa
1998,s.56.
4
R.Marris,Modelofthemanagerialenterprise,„TheQuaterlyJournalofEconomics”1963,
vol.77,s.185-209.
5
A.A.Alchian,H.Demsetz,Production,informationcosts,andeconomicorganization,„The
AmericanEconomicReview”1972,s.777-795;M.C.Jensen,W.H.Meckling,Theoryofthe
firm:Managerialbehavior,agencycostsandownershipstructure,„JournalofFinancialEco-
nomics”1976,vol.3(4),s.305-360.
6
S.A.Ross,Theeconomictheoryofagency:Theprincipal’sproblem,„TheAmericanEconomic
Review”1973,vol.63(2),s.134-139.
