Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Wiarygodnośćwynikówbadań
11
Błądwiernościcharakteryzujerozrzutwskazańaparaturyiokreślasięgozwykle
przezodchyleniestandardowewskazańobliczonenapodstawieseriipomiarów
kontrolnychwartościwzorcowych[1].
Należyponadtobraćpoduwagętakzwanątendencyjnośćaparaturybadawczej,
któramożebyćwywołanaczynnikamizewnętrznymi,naprzykładzmianątemperatury
otoczenia,lubmożekryćsięwsamejaparaturze,gdyurządzeniabadawcze
rozgrzewająsięlubodkształcają.
Kolejnągrupęmożliwychdopopełnieniabłędówsąbłędypomiaru.Błądpomiaru
jestróżnicąmiędzywartościąpomierzonąiwartościąrzeczywistąmierzonejwielkości.
Wpływkażdegoczynnikawywołujebłądcząstkowy,aefektemnakładaniasiętych
błędówjestbłądsumaryczny[1].Zewzględunaprzyczynępowstaniabłędymożna
podzielićnabłędyzwiązanezurządzeniempomiarowym,zobserwatorem,metodą
pomiaruorazwynikającezbłędnychobliczeńwczasieopracowywaniawynikówbadań.
Dobłędówpomiaruzwiązanychzurządzeniemmożnazaliczyćbłędywzor-
cowania,gdywystępujeróżnicamiędzywartościąwzorcaajegowartością
nominalną,błędyspowodowaneniedotrzymaniemwarunkówodniesienia,naprzy-
kładnaskutekwystępowaniatemperaturyinnejniżta,którawystępowaławczasie
wzorcowania,lubbrakuwypoziomowaniaurządzeniaorazbłędówwywołanych
tarciemelementówruchomych[1].
Błędypomiarowezwiązanezobserwatorempolegająnajczęściejnanieprawidło-
wymodczyciewskazańurządzenia.Wwypadkukorzystaniazurządzeńwyposażonych
wewskazówkowewskaźnikianalogowebłędypomiarowepolegająnaniepoprawnej
interpolacjiwskazańspowodowanejnieprawidłowymokreśleniempołożeniawska-
zówkiwzględemsąsiednichznacznikówdziałekelementarnychlubbłędachparalaksy,
kiedyistniejeodstępmiędzypowierzchniąwskazówkiorazpowierzchniąpodzielni
iodczytjestdokonywanynieprostopadledopowierzchnipodzielni[1].
Błędypomiarowezwiązanezmetodąpomiarumogątkwićwzałożeniach
upraszczającychmetody,naprzykładnaprzyjęciuliniowejzależnościmiedzysiłą
iodkształceniem.
Zmatematycznegopunktuwidzenianiepewnośćwynikówbadańjestwedług
poradnika[3]oszacowaniemopisującymdwustronnyprzedziałwartości[y1U
p
,
y+U
p
]oprzyjętympoziomieufnościp.Wewnątrztegoprzedziałunależysię
spodziewaćwystąpieniawartościprawdziwej,zwanejrównieżwartościąrzeczywistą
wielkości,którawedługnormy[N3]jestwartościącharakteryzującąwielkość
dokładnieokreślonąwwarunkachistniejącychpodczasrozpatrywaniatejwielkości.
Wartośćprawdziwawielkościjestpojęciemteoretycznyminaogółniejestznana.
Ztegopowoduwrzeczywistościzakładasię,żewewnątrzrozważanegoprzedziału
występujewartośćoczekiwanayzwanawartościąśrednią.Oznaczanąwartość
wyjściowąyobliczasięzapomocąokreślonejfunkcjinapodstawieNdanych
wejściowychuzyskanychnadrodzepomiarówbezpośrednich[3].Przykładowo
wartościąwyjściowąmożebyćwytrzymałośćbetonunaściskaniewyznaczonaza
