Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1010Wprowadzenie
21
wania,liberalnypermisywizm)próbowanoredukowaćwramachpe-
dagogikipersonalistycznejorazbliskichjejlubdlaniejźródłowych
koncepcjihumanistycznych.Teściślepowiązanezsobąwizjeczłowieka
iwspieraniajegorozwojutakżeodwołująsiędoideiindywidualizmu,
aleswoiściejąrozumieją.Indywidualizmwtraktowaniuwychowanka
wiążesiętujedyniezwyrażaniemsprzeciwuwobecredukowaniaczło-
wiekadojegorolispołecznej(cozakładainżynieriapedagogiczna)oraz
przyjęciemzałożeniaoograniczonymnaturalnymipotrzebamispołecz-
nymiwychowankaindywidualizmie(pozbawieniegosolipsystycznego
charakteru).Personalistyczno-humanistycznymodelmyśleniaorozwo-
juczłowiekaróżnisięzatemodpoprzednichzałożeniemomożliwości
uzyskaniadynamicznegostanuharmoniimiędzyinteresamiwspólno-
ty,któreakcentujepedagogikaautorytarna,adobremposzczególnych
członkówtejwspólnoty,któreakcentujepedagogikapermisywna.Sze-
rokoujmująchumanistycznekoncepcjewychowania—jakopromujące
podejściepozytywneitransgresyjne—atakżerozwiązaniapersonali-
styczne—jakopromująceswoistąrelacjęwychowawczą—możnaza-
łożyć,żewszystkietekoncepcjebazująnaprzekonaniu,iżostatecznym
wymiaremczłowieczeństwajestmiłość,rozumianajakokategoriapo-
szerzona(nietylkomiłośćwłasna,lecztakżemiłośćdodrugiegoczło-
wieka).Takieprzekonaniekonstytuujecharakterrelacjiwychowawczej,
którastajesię„zrównoważonymstosunkiempodmiotudopodmiotu”7.
Postawawychowawcydosiebiesamegoiwłasnychdziałańjestwyzna-
czanarefleksyjnością,ponadtozakładaistotnośćrelacjimiędzyludzkich
wprocesierozwojukażdegoczłowieka.Warunkujetokierowaniesię
przekonaniem,żewprocesiewychowaniabardzoistotnajestzarówno
osobawychowująca,jakiosobawychowywana,obiezostająobarczone
odpowiedzialnościązaprocesrozwojuizasiebienawzajem;jednocześ-
nieobapodmiotyodnosząkorzyścizfaktupozostawaniawdynamicz-
nej,alezawszepodmiotowejrelacji.Sposóbreagowaniananiedosko-
nałośćideficytywychowankawyznaczaswoiścierozumianakategoria
miłościwychowawczej,wktórejrespektującindywidualnepotencjały
wychowanka,jednocześnieniestawiasięgowopozycjidoświataspo-
7Kwestietepodejmuje,ioczywiścieomawiaznacznieszerzej,przedstawiajączasady
wychowaniairóżnejegoidee,BogusławŚliwerski(2012).