Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Niedostosowaniespołecznejakokategoriateoretyczna
29
Kwestiedotycząceoptymalnegoizaburzonegoprzystosowaniaspołecznegowiążą
sięzmodelamiopisującymijegoefekt,czylimodelamiosobowościzdrowej,dojrzałej
(prospołecznej),spełniającejkryteriumnormatywnelubteleologiczno-aksjologiczne,
bądźteżosobowościpatologicznej,niedojrzałej(aspołecznej),którejukształtowanie
sięniespełniaowychstandardów.Charakterystykatamadecydująceznaczeniewpro-
jektowaniuresocjalizacyjnym(obrazstanu,doktóregodążymy),zewzględunako-
niecznośćprzyjęciakryteriówzmiany,którąchcemyosiągnąć(tabela2).Ważnejest
teżzasygnalizowaniepewnychmechanizmówzmianrozwojowychczyproblemów
rozwojowych,zktórymimusiradzićsobiejednostka,byprawidłowospołecznieiindy-
widualniefunkcjonować.
Tabela2.Charakterystykaosobowościdojrzałejiniedojrzałej–kryteriapsychologiczneiwyniki
badańempirycznych
Osobowośćdojrzała–przystosowanie
Osobowośćniedojrzała–nieprzystosowanie
Kryteriapsychologiczne
lzłożoneformywyrażaniaemocji
lprosteformywyrażaniaemocji
lzdolnośćdomodulowaniareakcjiemocjonal-
lniezdolnośćdomodulowaniareakcjiemocjonal-
nych(reakcjeadekwatnedobodźca)
nych(reaktywnośćinieadekwatność)
lumiarkowanaizróżnicowanaekspresjaemocji
lsilnaisłabozróżnicowanaekspresjaemocjo-
nalna
lumiejętnośćodraczaniazaspokajaniapotrzeb
lniezdolnośćdoodraczaniazaspokajaniapotrzeb
lbrakpostawyroszczeniowo-żądaniowejwobec
lpostawaroszczeńiżądańwysuwanychwobec
otoczeniaspołecznego
otoczeniaspołecznego
lznacznawytrwałośćwdążeniudocelówdługo-
lbrakwytrwałościwdążeniudodługofalowych
falowych–zdolnośćdoodraczaniagratyfikacji
celów–niezdolnośćdoodraczaniagratyfikacji
lkoncentracjanaprzyszłościiteraźniejszości
lkoncentracjanateraźniejszości
ladekwatnapercepcjarzeczywistościnieznie-
lnieadekwatnapercepcjarzeczywistościnasku-
kształcanadziałaniemdoraźnychemocji
tekoddziaływaniadoraźnychemocji
ltrwałośćisilnewięziuczuciowezinnymi
lnietrwałośćisłabewięziuczuciowezinnymi
ludźmi
ludźmi
lwysokipoziomrozwojustrukturpoznawczych,
lniskipoziomrozwojustrukturpoznawczych,
którekontrolująstrukturypopędowo-emocjo-
przewagastrukturpopędowo-emocjonalnych
nalne
nadpoznawczymi
ladekwatnasamokontrolaemocjonalna
lbraksamokontroliemocjonalnej
Empirycznewyznaczniki
lwysokiewartościowaniedobrychstosunków
lambiwalencjawwartościowaniudobrychsto-
zinnymiludźmi
sunkówzinnymiludźmi
lmotywacjaprospołeczna–kierowaniesię
lmotywacjaegocentryczna–podejmowaniedzia-
dobreminnychwpodejmowanychdziałaniach
łańjedyniezewzględunawłasnedobro
lsilnapotrzebaafiliacji,wsposóbadekwatnyre-
lsilnapotrzebaafiliacji,zaspokajanawkontak-
alizowanawgrupachpozytywnychspołecznie
tachzgrupamialternatywnymi,opozycyjnymi
