Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
strzegawczość,wrażliwośćpoznawcza),doświadczeniezawodoweiżycioweoraz
rzetelnaikompleksowawiedza,bezktórychtrudnobyłobymówićo„poznaniu
intuicyjnym”.
Jeślimówimyosposobiepoznawaniarzeczywistości(diagnozowania),trudno–
śledzącwszelkieanalizytegoprocesudokonywanezróżnychperspektywteoretycz-
no-metodologicznych–mówićojakichkolwieksztywnychregułachpostępowania
diagnostycznego,cozapewnejestzkoleizbytnimpesymizmem.Metodologiczne
rozstrzygnięciadotyczącesposobupoznawanianiestanowiąjednaksztywnychalgo-
rytmówdziałaniaopisywanychwkategoriach„zamekipasującydońjedynyklucz”.
Takąsytuacjęwnaukachspołecznych,praktycznychtrudnoniewątpliwieznaleźć.
Dysponujemyjednakcałągamąskategoryzowanychidostatecznieopisanychproce-
dur,metod,technikinarzędzipoznania,zktórychwokreślonejsytuacjizawszeindy-
widualniewybieramyto,cosubiektywnieniestetyuznajemyzanajbardziejodpo-
wiednie,choćjesttoobiektywizowanepoprzeznaszedoświadczenieiświadomość
specyfikiokreślonejsytuacjidiagnostycznej,wczymniewątpliwiepomaganam
zgromadzonadotądwiedzateoretycznaimetodologiczna.Wskazujetojednak,iżdia-
gnostazawszepracujewsytuacjiniepewnościikoniecznościpodejmowaniadecyzji,
którezproceduruznajezaoptymalnewdanejsytuacji.Musiwięcprzyjmowaćokre-
ślonąpostawęwobecprzedmiotupoznania,którąmożnaopisaćjakopostawadiagno-
stybadaczalubdiagnostyeksperta,coświadomyswejrolidiagnostapowinienumie-
jętniełączyć(Kelly1995).
Stanowiskodiagnostyeksperta,dokonującegojedyniewyboruiposługującego
sięokreślonymitechnikami,służącymidoocenypewnychzjawisk,sprowadzaproces
diagnozydomechanicznegozestawianiauzyskanychdanych,którychzakresniewy-
kraczapozaobowiązującyteoretycznieschematpoznaniadanegozjawiska(stanowisko
właściwestrategiimetodologicznej,obiektywnej,ilościowej,psychometrycznej).Po-
stawadiagnostybadacza,twórczodostosowującegometodyitechnikipoznaniado
specyfikisytuacjidiagnostycznej,wyznaczakoniecznośćindywidualnejkonceptualiza-
cjiproblemudiagnozy,anawettworzenienowychprocedur,metod,technikinarzędzi,
ciągłąkontrolęprzydatnościzaprojektowanejstrategiidiagnostycznej,jejtrafności
irzetelnościwaspekcieanalizowanegoproblemu,atakżetwórczedokonywanieinter-
pretacjiuzyskanychdanych(ilościowychijakościowych),wedługschematupoznania
tworzonegoindywidualniedladoświadczanegoprzezjednostkęproblemu.
Pewnikstanowijedynie,iżprzyjmowanepowszechnieregułypostępowaniadia-
gnostycznegowynikajązpostrzeganiagojakozłożonegoprocesu,wktórymjestanga-
żowanewsensiepoznawczymmyśleniehipotetyczno-dedukcyjne(Kozielecki1972),
czyliczynność,którazawieradwarodzajeoperacjimyślowych–stawianiehipotezdia-
gnostycznych(przypuszczeń)iichsprawdzanie(testowanie,weryfikacja).Stanowione
przezteoretykówimetodologówdiagnozyregułypoznaniasłużądotakiejrealizacjite-
goprocesu,którazapewnirezultatwpostaciuzyskaniawiedzyobiektywnej(wyklu-
czającejbłądnastawieniaczyuprzedzenia),trafnejirzetelnej(prawdziwej).Wskazuje
tojednocześnie,żeprocespoznaniamożeprowadzićdonieprawdziwychkonkluzji
oceniającychbadanąrzeczywistość,cojestujmowaneirozwijanewkategoriachbłę-
