Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
CZĘŚĆI.FENOMENOLOGIADUCHA
równańliniowych:układ{x+y=4,2x+2y=8}(tzw.nieoznaczo-
nyukładrównań)ma(nieskończenie)wielerozwiązań:xmożebyć
1,ay=3,alerówniedobrzenp.x=4,zaśy=0.Sąjednakukłady
równańniezależnychitemajątylkojednąparęrozwiązań,np.{x+
y=4,x–y=4}marozwiązaniex=4,y=05.Otóżpodobniesprawy
mogąsięmiećwsiatcepojęćpewnegojęzykaczyteorii.Jeślicecho-
wałabyjąkategoryczność,tozmianyznaczeńniebyłybymożliwe
bezzmianpowiązańmiędzytymiznaczeniami.Oczywiście,pojęcia
funkcjonującewjęzykunaturalnymniestanowiąukładukatego-
rycznego,oczymświadczyzasadniczamożliwośćnieporozumień
międzyjegokompetentnymiużytkownikami.Tymniemniejniejest
teżtak,żemożnadowolniepozmieniaćznaczenianiektórychjego
terminów(pojęć)bezszkodydlaichsemantycznychzwiązkówz
pozostałymi6.
Cogorsza,Hegelwinnymmiejscumodyfikujeteżznaczenie
ogólnościwtakisposób,że„ogólny”zaczynaznaczyćuniego„kon-
kretny”,„wszechstronny”,istajesiętymsamymantonimem„abs-
trakcyjnego”czy„wyizolowanego”.Wkonsekwencjipojawiasięw
5
Temu,kogoprzerażanajprostszanawetmatematyka,możnadaćpewnebar-
dzoprymitywnepojęcieoróżnicymiędzykategorycznyminiekategorycznym
układempojęć,porównująctenpierwszyzpuzzlem,adrugizdominem,które-
gokostkidadząsięrozmaicieukładać,bylestykałysięzesobątakiesameich
końce(awięcteżniecałkiemdowolnie).
6
Dobrątegoilustracjęstanowiskierowanyonegdajdopiszącegotesłowapo-
stulatpewnejPaniDyrektor–osoby,którejtwórczywkładwhistorięfilozofii
zasługujenaosobnestudium,abywyznaczać„więcejpierwszychtermi-
nówegzaminuzontologii”.Wzbożnejchęcidopomożeniastudentommającym
kłopotznaukątadobrodziejkaludzkościnieraczyłazauważyć,żebyłbywtedy
pierwszypierwszyidrugipierwszytermin,wtymzaśbyłobydokładnietyle
sensucowznanymzklasykiwyrażeniu„jesiotrdrugiejświeżości”,przeciwko
którejtoterminologii,jakpamiętamy,protestowałnawetsamszatan,mimoże
zwanyjestsłusznieojcemkłamstwa(nietrzebadysponowaćszatańskąinteligen-
cją,byodróżnićkłamstwoodzwykłejbredni).Innymprzykłademwielceniefra-
sobliwego,jaknanauczycielahistoriifilozofii,posługiwaniasięterminologiątej
dyscyplinyjestokreślaniewnauczaniuwyżejwymienionejArystotelesamianem
kreacjonisty.Sprowadzałobysiętodotego,żeniestworzonyświatmiałStwórcę.
Sątoniestetyjedynieniestworzonebzdury.Ktonieradzisobiezpoprawnym
wiązaniemznaczeń,powinienzaprawiaćsiędotegonałączeniuklockówLEGO
–podobnopomaga.Jeśliitobyłobyzatrudne,pozostajejeszczedomino.
