Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
WSTĘP
Jaktomożliwe,żepisarstwemHeglapotrafiąsięfascynować
ludzieobcującyznajbardziejwyrafinowanymitworamiludzkiego
ducha–studiującyPlatona,czytającyTołstojaiDostojewskiego,
słuchającyBacha,MozartaiBeethovena?Wanalogiidomuzyki,
tejnajbardziejmożemetafizycznejzesztuk,wrażeniazlekturyHe-
glaporównaćmożnachybatylkodogrynatępejpile.Nasuwasię
przypuszczenie,żebyćmożeinspiracjapłynącazjegopismtocoś
wrodzajupoetyckiegonatchnienia,podwpływemktóregownie-
wytłumaczalnysposóbzmieniasięnaszepostrzeganierzeczywisto-
ści.WtensposóbpisarstwoHeglalokowałobysięwnurcieirracjo-
nalizmuimistycyzmu.Widzianejwtakiejperspektywietwórczości
tejniesposóbbyłobyzarzucaćbełkotliwości,stwierdzenietego
niewątpliwegofaktuniestanowiłobytubowiemżadnegozarzutu.
Rzeczwtym,iżHeglowskitekstzasadniczoniefunkcjonowałby
jakonośniksensu,alejakostymulatorodmiennegostanuświado-
mości.Tekstutegonienależałobystudiować,aleniejakozażywać,
autorzaśnieprezentowałbyczytelnikowizajegopośrednictwem
żadnegostanowiska,aleraczejtraktowałbygoowymtekstem
jakorodzajemsubstancjipsychotropowej.
Trudniejzrozumiećto,żeHeglapoważniemogątraktowaćludzie
mającywykształcenieścisłe(sąto,coprawda,nielicznejednostki).
Hegel,wswoimprzekonaniu,żejestheroldemwiedzyabsolutnej,
niestroniodprób„udialektycznienia”takichdyscyplin,jakmatema-
tykaczyfizyka;wtymwzględziespektakularnawpadkawjegote-
ziehabilitacyjnejnienauczyłagoniczego.Wrezultacie,chciał–nie
chciał,wygłaszaonjakieśtezysformułowanewterminachtychnauk,
conatychmiastobnażagłębięjegoignorancji.Próbujesięgoniekie-
dybronićprzedfilozoficznądyskwalifikacjązpowodutegorodzaju
wpadek,wskazując,żenp.filozoficznejreputacjiArystotelesanie
nadszarpnęłyjegozupełnieopacznepróbytłumaczeniazjawiskastro-
nomicznych,fizycznychczybiologicznych.Otóżanalogiatajestcał-
kowiciechybiona:Arystotelesformułowałswąteleologicznąteorię
ruchuciałwczasach,gdydostępneprocedurydoświadczalnewzasa-
dzieniepozwalałynasfalsyfikowanietakichhipotez2igdywogóle
2
Coprawda,pochodzącaodniegoopinia,żeciałacięższespadająszybciej
(zwiększymprzyspieszeniem)niżlekkie,została–jakwiadomo–beztrudu
