Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2.Doświadczenieiluzjiautonomicznościpostaciliterackiej...
43
zautorówbiorącychudziałwbadaniachwłasnych(Żurawska-Żyła,
2008)opisałsytuację,kiedytowyraźniewidziałswojepostacie:
flNiekiedywstanachmaksymalnegowyczerpaniajakąśksiążką,zanimusnę,wycho-
dząmibohaterowie,stająprzedłóżkiemioceniają,żedlaczegoonimuszątakcierpieć.
Miałemostatniotakąprzygodę.Niebyłaonamiła.Stanypozajawą”.
Inneprzykładywypowiedzipisarzyzawierającepodobnedo-
świadczeniapodajeWatkins(1986)czyTayloriwspółpracownicy
(2003).
Taylor(1999)pisze,żewyobrażenitowarzyszetowymyślone
alterego,któreprzybierająróżneformy.Funkcjonująonenazasadzie
publiczności,doktórejdzieckoadresujeswojemyśli,pracęorazod
którejczerpieinspiracje,pomysły.Świadczytootym,żejużudzieci
wyobrażonepostacieidentyfikowanesąjakoodmienneodwłasnego
punktywidzenia.Dziecirozwijająsobieteorienatemattego,comy-
śli,czuje,jaksięzachowujeichwyimaginowanytowarzysz.Umiejęt-
nośćtajestzwiązanazrozwojemdziecięcychteoriiumysłu,dzięki
którym3-letniedzieckojestwstanierozumieć,żezachowanialudzi
sąintencjonalne(Baron-Cohen,1995;Tomasello,2000,2002).Rozwój
teoriiumysłupowoduje,żedziecipotrafiąprzypisywaćprzekonania,
pragnieniaiintencjesobieorazspotykanymosobomorazrozumieć,
żezawartośćinnychumysłówmożeróżnićsięodnaszego2.Zanim
jednakrozwijającysięmózgdzieckawykształciteorięumysłu,mamy
okazjęzaobserwować,jakjejbrakwpływanajegofunkcjonowanie.
Najmłodszedzieciniepotrafiąjeszczeudawać,odgrywaćról,traktują
innychjakoprzedmioty,sąprzekonane,żeinneosobywidzą,czują
imyślątakjakone.Wykształcenieteoriiumysłusprzyjarozwojowi
wyobraźni,awkontekściewyobrażonychpostacipozwalaidentyfiko-
waćsięztworemwłasnejimaginacjiioddzielaćgoodswegoJa.
2Badanianatematpoczątkówrozwojuintencjonalnościudzieciniesą
jednoznaczne.Jedni(Tomasello,2000),wskazująnato,żejużpodkoniec1.roku
życiadziecispostrzegająinnychiichzachowaniajakointencjonalneisąwstanie
angażowaćsięwświadomeinterakcjeznimi,innijakDennett(1987)stwierdza-
ją,żedopierodwuletniedziecisąwstanieróżnicowaćdoświadczeniawłasneod
doświadczeńinnejosoby.Początkikształtowaniasiętejzdolnościusytuowanesą
naprzestrzeni1-2rokużycia.
