Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Zbiórmateriałów,zatytułowanyHDlaczegowążniemanóg?”Zwie-
rzętawludowychprzekazachustnych,jestdrugimtomikiemseriiMate-
riałyetnolingwistyczneipodobniejakpierwszy,którydotyczyłroślin1,
jesttematyczniezwiązanyzeSłownikiemstereotypówisymboliludo-
wych(SSiSL)2.Kolejny(trzeci)tomSSiSLbędziepoświęconyzwierzę-
tomwjęzykuikulturzetradycyjnej.Niniejszyzbióroryginalnychzapi-
sówterenowychstanowijednozjegoźródeł.
Szerokąformułątematyczną„zwierzęta”obejmujemytuzarówno
zwierzętadomoweidzikie,jakteżptaki,płazy,gady,ryby,anawet
owady,czylito,cowludowejwizjiświatajestnajczęściejokreślanemia-
nemstworzenia.
Wzbiorzedokumentowanesątekstyzróżnicowanegatunkowo,uło-
żonewbloki–generalniezgodniezkonwencjąprzyjętąwdokumenta-
cyjnejczęściartykułówhasłowychwSSiSL3–odmałychformgatunko-
wych,przezpieśni,prozęludowądozapisówetnograficznych.Sąto:za-
gadki,przysłowia,przepowiednieiwróżby,sennik,rymowanki,powin-
szowanianoworoczne,kolędybożonarodzenioweipastorałki,kolędy
życzące,pieśnidożynkowe,pieśniiprzyśpiewkiweselne,pieśnimiłosne
izalotne,pieśnirekruckie,sieroce,żartobliwe,ballady,pieśnipasterskie,
kołysanki,legendy,podania,bajki,opowieściwierzenioweiwspomnie-
1StanisławaNiebrzegowska,Przestrachodprzestrachu.Roślinywludowychprzekazach
ustnych,Lublin2000.
2Słownikstereotypówisymboliludowych,t.I.Kosmos.KoncepcjacałościiredakcjaJe-
rzyBartmiński,zastępcaredaktoraStanisławaNiebrzegowska(odcz.3.Niebrzegowska-
Bartmińska):cz.1.Niebo,światłaniebieskie,ogień,kamienie(Lublin1996),cz.2.Ziemia,
woda,podziemie(Lublin1999),cz.3.Meteorologia(Lublin2012),cz.4.Świat,światło,me-
tale(Lublin2012).PlanowanekolejnetomySłownikaobejmą:II–Rośliny,III–Zwierzęta,
IV–Człowieka,V–Społeczeństwo,VI–Religięidemonologię,VII–Czas,przestrzeń,miary
ikolory.
3OukładziegatunkówwSSiSLpisałJ.BartmińskiweWstępiedocz.1.(1996:20):„Ko-
lejnośćgatunkówwdokumentacjijestwzględniestała.Napoczątkuumieszczamy»małe
formy«,jakzagadka,przysłowie,rymowaneprzepowiedniepogody[...];potemformy
poezjimagicznej:zamawiania,zamówieniaizaklęcia,formuływitaniaiżegnania;prze-
kleństwa,złorzeczeniaiprzysięgi;rymowankiiwyliczankidziecięce;modlitwyimodli-
tewki;testamenty,toastyiproroctwa,instrukcjemagiczne,wierszenagrobne,tzw.listy
znieba.Wkolejnościidzielicznaizróżnicowanagrupapieśniludowych,obrzędowych
(dorocznychirodzinnych)inieobrzędowych,ponichtekstyzdialogówiwidowiskoraz
przemowy(noworoczne,zapustne,dyngusowe,weselne,pogrzebowe).Dalejzestawiamy
motywywydobytezprozyludowej:baśnimagicznych,mitówkosmogonicznychibajek
ajtiologicznych,podańilegend,anegdot,opowieściwierzeniowychiwspomnieniowych.
Dwakońcoweblokitogwarowerelacjepotoczne(przeważniewłasnezapisyautorówuzy-
skiwanewtokuwywiadówterenowych)ipisanapoezjachłopska”.
