Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Rozdział1
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
jowanymiodbywasięprzypomocyenzymów,któreskądinądsłużądoobniżeniaomawia-
negowyżejngarbu”wpostacienergiiaktywacji,czylidoprzyspieszeniareakcji(patrzpo-
niżej,rozdział3).
Nawiasemmówiąc,garbpokazanynaryc.1.3występujetakżewprzypadkusyn-
tezyjądercięższychpierwiastkówzjąderlżejszychpierwiastków,atychostatnich-zjąder
wodoru(czyliprotonów;neutronywjądrachcięższychpierwiastkówpowstajązpołączenia
znoszeniasięładunkudodatniegoiujemnego).Syntezata(zwanasyntezątermojądrową
irozłożonanawieleetapów)zachodziwewnętrzugwiazd,gdziegrawitacjaściskawodór
dotegostopnia,żepowstająogromneciśnieniaitemperatury,któreumożliwiająprzezwy-
ciężenieodpychaniapomiędzydodatnionaładowanymiprotonamiodpowiedzialnegowtym
przypadkuzaobecnośćomawianegogarbu.Ogromnailośćenergiiuwalnianawwyniku
syntezytermojądrowejświadczyjednakże,że,generalnierzeczbiorąc,pomimoobecności
ogromnegogarbu,procespowstawaniacięższychpierwiastkówjest,persaldo,bardzo
uprzywilejowanyenergetycznie.Potwierdzatofakt,żecięższepierwiastkiwyrzucone
wzimnąprzestrzeńkosmicznąwtrakciewybuchugwiazdsupernowychorazpodczastwo-
rzeniatzw.mgławicplanetarnych(nicniemającychwspólnegozplanetami)wkońcowych
etapachewolucjimniejmasywnychgwiazdnieulegająspontanicznemurozpadowi,lecz
biorąudziałwformowaniuplanet,księżycóworaz(wniektórychprzypadkach)organizmów
żywych.
Omawianygarbniewystępujenatomiastwprzypadkuwiązaniaelektronówwato-
mie-wmomencie,gdy(okołotrzystaosiemdziesiąttysięcylatpoWielkimWybuchu)ma-
teriawrozszerzającymsięWszechświeciestałasięwystarczającochłodnairozrzedzona,
wolnedotychczaselektronyzostałybardzoszybkozwiązanedojąderwodoruihelu(jądra
tylkotychdwóchpierwiastkówpowstaływWielkimWybuchu).Pozostałościąpotymzda-
rzeniujesttakzwanereliktowemikrofalowepromieniowanietła-związanieelektronów
watomach(zjawiskorekombinacji)spowodowało,żeWszechświatstałsięprzezroczysty
dlapromieniowaniaelektromagnetycznego(wcześniejbyłoonowrównowadzetermodyna-
micznejzplazmązawierającąwolneelektrony),któreodtejporymogłosięswobodnieroz-
10
Wrzeczywistościjesttoniecobardziejskomplikowane.Jądroweoddziaływaniasłabepowodują
przekształceniewprotoniejednegokwarkau(ładunek+2/3)wkwarkd(ładunek-1/3),przezcopro-
tonprzekształcasięwneutron.ZasadazachowaniaładunkuwymagaemisjibozonuW+(jednazczą-
stekprzenoszącychsłabeoddziaływaniejądrowe)(ładunek+1),któryzkoleirozpadasięnapozyton
(antycząstkaelektronu)(ładunek+1)ineutrinoelektronowe(ładunek0).Pozytonnatychmiastanihi-
lujeznapotkanymelektronem(ładunek-1),wwynikuczegowyemitowanezostajewysokoenerge-
tycznepromieniowanieelektromagnetyczne.Awięcreakcjasumarycznato:proton+elektron→neu-
tron+neutrinoelektronowe+hν(energiakwantupromieniowaniaelektromagnetycznego).
