Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dziękitemu,obokpełnieniafunkcjiwyborczo-parlamentarnej,
odgrywałyteżrolęreprezentacjispołeczeństwa.Wyrażałyopinie
ipotrzebyklasspołecznych,byłynośnikamiideologii,toznaczy
określonychinteresówspołecznychiwizjispołeczeństwa,zarówno
obecnego,jakiprzyszłego.Dziękinimsystemparlamentarno-
przedstawicielskiodpowiadałswejdefinicji.Oczywiścieich
biurokratycznyihierarchicznycharakterszybkozacząłwzbudzaćostrą
krytykę.WeFrancjijużw1848roku,przyokazjipierwszychwyborów
bezpośrednichipowszechnychodezwałysięgłosykrytykującepartyjne
bolączki(chodziłookomitetywyborcze,któresporządzałylisty
kandydatów).„Zapierwszymrazem,gdykorzystaciezeswegoprawa
politycznego–grzmiałajednazważnychosobistościepoki–gromadzi
sięwasbezpytania,wkładasięwamdorękilistę,którejnie
przedyskutowaliścieaninawetnieprzeczytaliście,inakazujesięwam:
wrzućcietodourny.Robisięzwasmaszynki
dogłosowania”[16].Oskarżeniabędągłębiejprzemyślane
ipoważniejszenaprzełomieXIXiXXwieku,czegodowodemsądwa
założycielskiedziełanaukpolitycznych:LaDémocratie
etl’organisationdespartispolitiques[‘Demokracjaiorganizacjapartii
politycznych’]MojsiejaOstrogorskiego(1902),poświęconeStanom
ZjednoczonymiWielkiejBrytanii,orazZurSoziologiedes
ParteiwesensindermodernenDemocratie[‘Socjologiapartii
politycznychwnowoczesnejdemokracji’]RobertaMichelsa(1911),
poświęconeNiemieckiejPartiiSocjaldemokratycznej.Obieteprace
ukazują,żewrazzpartiamiautomatycznieodradzająsięwdemokracji
pewneformyarystokracji.Autorpierwszejksiążkikładzienacisk
naformowaniesiępartiinakształt„maszyn”,któreuniezależniająsię
wrękachprofesjonalistów,podczasgdyautordrugiejanalizuje,wjaki
sposóbciprofesjonaliściprzeobrażająsięwnowytypoligarchii.Stąd
ambiwalentneodczuciawstosunkudopartiipolitycznych.Mimo
jednakbiurokratycznejociężałościimogącychzniejwynikaćform
dominacjiaparatupartyjnegonadobywatelami–dominacjioróżnym
nasileniuwróżnychformacjach,przyczymdyscyplinaobowiązująca
wpartiikomunistycznejjestprzykłademskrajnym–partiepolityczne
bezwątpieniadałymożliwośćekspresjiidostępdoforumpublicznego
kategoriomludnościwcześniejodsuniętymodżyciapolitycznego.
