Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Dobroprawnewświetlepodstawowychzałożeńkonstytucyjnych
20Dobroprawnewświetlepodstawowychzałożeń
konstytucyjnych
2010Zagadnieniawstępne
Niezwykleważnąkwestiąwkontekścieproblematykidobraprawemchro-
nionegosązagadnieniazwiązanezpodstawowymiprzesłankami,którena
płaszczyźnieustawyzasadniczejdecydująomożliwościwprowadzeniaprzez
ustawodawcęprawnokarnierelewantnegozakazulubnakazu.Jakkolwiek
wdoktrynieprawakarnegopodajesięszerokągamęmotywówpenalizacyj-
nych31,wydajesię,iżuwzględniającwypowiedzinormatywnezawarte
wtreściKonstytucjiRP,szczególneznaczenietrzebaprzypisaćprzede
wszystkimjednemuzcelówpenalizacji,tj.dążeniuprzezustawodawcędo
ochronycennychdlaspołeczeństwa,mogącychpozostawaćwstosunkudo
siebiewrelacjikolizyjnejwartości.Weryfikacjatejprzesłankiuzależniona
jestodwynikutestusprowadzającegosiędoudzieleniaodpowiedzinapyta-
nie,czykryminalizacjapewnychzachowańpowinnanastąpić,gdybyokazało
się,żewistocieniechroniłabyonawżadnymstopniudanegodobraalbo
żedobrotoniezasługujenaochronęprawnokarną.oczywiściewprawie
31Wliteraturzeprawakarnegopowodykryminalizacjidzielisięnadwiezasadniczegrupy:1)ra-
cjonalneoraz2)irracjonalne,zwaneteżemocjonalnymi.Tepierwszesązwiązanezpewnym
celem,któregoosiągnięcieracjonalizacjamaumożliwić.Jestonazaśracjonalnawłaśniedlatego,
żemawywołaćpewneskutki.Zkoleizairracjonalneuznajesiętepowodykryminalizacji,
wprzypadkuktórychustawodawcaniedążydorealizacjiokreślonychzałożeń.Penalizując
określonezachowanie,powołujesięonnaintuicyjnieodczuwanąkarygodnośćokreślonegotypu
zachowaniasię.Domotywówracjonalnychzaliczasięchęć:ochronydóbrprawnych,umacniania
właściwychpostawmoralnych,rozładowanienapięćspołecznychorazsymbolicznegopotwier-
dzeniapewnychwartości.Dotegorodzajukryminalizacjizaliczasięrównieżwszczególności:
kryminalizacjęuproszczoną(polegaonanapenalizacjizastępczookreślonychzachowańzamiast
czynów,któresątrudnedoudowodnienia,alboteżkryminalizujesiępewnepostąpienia,aby
zapobiecinnymowiększymładunkuujemnejocenyspołecznej);kryminalizacjędoktrynalną
(jestonakonsekwencjąpewnychteoretycznychprawnodogmatycznychkonstrukcji);krymina-
lizacjędyscyplinującą(maonanaceludyscyplinowanieobywateliwsensiepowstrzymywania
ichodnaruszeniapewnychdóbr).Penalizacjaemocjonalnaopierasięnakaraniunponieważ”
(zostałopopełnioneprzestępstwo),anienakaraniunaby”osiągnąćjakiścel.Przyczynytejpena-
lizacjiwiążąsięprzedewszystkimznaruszeniempewnychspołecznychtabu.Podkreślasię,że
spotykasięrównieżracjonalno-emocjonalnemotywykryminalizacji,L.Gardocki,Zagadnienia...,
s.52-85.
35
