Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wstrząsaodbiorcą,zbliżagodoTadeuszaKantora,który,jaksamtwierdzi,byłjegoHmistrzem
iprawdziwymprzyjacielem”33.Archiwumtozbiórumierającychserczcałegoglobu,ambitna
próbautrwaleniakonającejludzkościijednocześniekategorycznyśladbezpowrotnegoprzemijania.
Boltańskitworzydzieło,którepenetrujeipokonujekażdywymiarczłowieczegożycia:zaczynaod
biologicznegokonkretubędącegodźwiękiempulsującegoorganuindywidualnejjednostki,akończy
nauogólniającejzasadzieludzkiejegzystencji,uwydatniającejwspółistnienieżyciaiśmiercioraz
nadziejęnatranscendentnybezczasitrwanie.
Perspektywametodologicznarozumieniasztukidokumentu
ChristianaBoltańskiegoiinterpretacja
Boltańskiwmediumswojejsztukidokumentuprzywracawykorzystywanemuwniejświadectwu
statusoryginału.WedługpostmodernistycznejperspektywybadawczejzaproponowanejprzezJeana
Baudrillardafotografia,obokinnychnowoczesnychmediów,naprzykładInternetuczytelewizji,
oferujezamiastsztukikopięobrazu,któryjestHwykorzystywanywcelachdokumentacjijako
świadectwo,przekaz”34,atakżeHdocelówmoralnych,politycznych,reklamowychorazpoprostu
izwyczajniewcelachinformacyjnych”35.Dokumentfotograficznystanowiwięcsymulakrum,czyli
duplikatrzeczywistegowidoku,Hmodelrzeczywistościpozbawionyźródłairealności”36.Główną
cechątakiegosymulowanegoobrazujestodebraniemuwłaściwejbudowyznaku–odrzucenie
znaczenia(signifié)ipozostawieniejedyniewizualnegokształtu,czyliformy(signifiant).Zdjęcie
przypominawskazanyprzezBaudrillardapierwszyporządekistnieniaznaku,będącyHwłaściwym
pozorem”,czyliobrazemodzwierciedlającymgłębokąrzeczywistość.Teoretykzaznaczajednak
wyraźnie,żewspółczesnafotografia,eksploatującobrazycyfrowe,odrzucaideęobrazu–analogonu,
któryodwoływałdorzeczywistości.MimozasadniczegostwierdzeniaoHśmiercifotografiijako
autentycznegośrodkaprzekazu”37,szukałjejwartościwrealiachposthumanizmu,wskazującjej
nowąfunkcję:zapisywanierzeczywistościzanikającej,Hświatłopisanie”(zapisywanieświatłemtego,
cosiępojawiaiznika),pochodząceodtego,któryjeemitujeitego,ktoodbierajespojrzeniem38.
DziełoBoltańskiegowykorzystującefotograficznydokumentodwołujedosignifié–
rudymentarnegoznaczeniadesygnatudokumenturozumianegojakoznak;wskrzeszago.Fotografia,
pełniącawtejsztucefunkcjęświadectwa,tracistatuspozbawionejsensu(ekwiwalencji)kopii
ijedynieformy(signifiant),któramiałabyćmaterialnymzapisem,botylkoonstanowinamiastkę
(nadalkopię)oryginału(signifié).Dokumentprzekształconywkompozycjiartystycznejpozbywa
sięswojejtradycyjnejfaktograficznejostrościmaterialnegodawaniaświadectwaiodwołujedo
mentalnejkonkretyzacjioryginałunapoziomieodbiorusamegoartystyiwidzapercypującego
jegosztukę,stającsiętransferem.Kopia-dokumentodsyłanapowrótdogłębokiejrzeczywistości,
unikająchiperrzeczywistościisymulacji–poprzezzniekształcenieartystyczne,któreodrzuca
powszechnąestetyzującąwyrazistośćformysymulakrum.Boltański,zachowującfragmenty
wykorzystywanegodokumentu,stosujekreacyjnąunikalnośćiprzywołujeautentyczność.Dokonuje
artystycznejreferencji,odzyskaniaobrazu,czyliHreprezentacji”39.DziełoHartysty”przenosi
zprzedmiotu(dokumentu)–idziękidokumentowi–wodzyskanesacrumprzeszłościiżycia
utraconego.Jesttosacrumnieobecnościtego,cozniknęło,którezaprzeczaHpowszechnemubrakowi
znaczeniaipowszechnegozróżnicowania”40–domeniesymulacjiokreślonejprzezBaudrillarda.
33
M.Dziubińska:ChristianBoltański…,http://zwierciadlo.pl/kultura/sztuka/christian-boltanski-dzielo-sztuki-powinno-
byc-otwarte-na-widza[dostęp:10.03.2018].
34
J.Baudrillard:Paktjasności.Ointeligencjizła.Tłum.S.Królak.Warszawa2005,s.75.
35
Ibidem.
36
J.Baudrillard:Symulakryisymulacja.Tłum.S.Królak.Warszawa2005,s.6.
37
J.Baudrillard:Paktjasnościł,s.79.
38
P.Zawojski:JeanBaudrillardifotografia.HKulturaWspółczesna”2008,nr1,s.196.
39
J.Baudrillard:Symulakryisymulacjał,s.11.
40
Idem:Paktjasnościł,s.91.
~17~
